Tin tức

Nắm Vững Bảng Phiên Âm Tiếng Anh IPA Để Phát Âm Chuẩn

Posted on by Team Anh Ngữ Oxford
Trang Chủ / Tin tức / Nắm Vững Bảng Phiên Âm Tiếng Anh IPA Để Phát Âm Chuẩn

Bạn đang bắt đầu hành trình chinh phục tiếng Anh và gặp khó khăn trong việc phát âm chính xác? Bảng phiên âm tiếng Anh IPA (International Phonetic Alphabet) chính là chìa khóa giúp bạn tháo gỡ rào cản này. Không giống tiếng Việt với cách phát âm tương đối nhất quán theo mặt chữ, tiếng Anh đòi hỏi sự hiểu biết về cách các âm được tạo ra. Bài viết này từ Anh ngữ Oxford sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về bảng phiên âm IPA và hướng dẫn chi tiết cách phát âm từng âm một.

Xem Nội Dung Bài Viết

Bảng Phiên Âm Tiếng Anh IPA Là Gì?

Bảng phiên âm tiếng Anh IPA là một hệ thống ký hiệu ngữ âm quốc tế được thiết kế để biểu thị tất cả các âm thanh lời nói của con người, không chỉ riêng tiếng Anh. Đối với tiếng Anh, hệ thống này sử dụng các ký tự Latin và một số ký hiệu đặc biệt để đại diện cho 44 âm cơ bản, bao gồm 24 phụ âm (consonant sounds) và 20 nguyên âm (vowel sounds). Sự chuẩn hóa này giúp người học trên toàn thế giới có thể tra cứu và phát âm một từ một cách chính xác, bất kể ngôn ngữ mẹ đẻ của họ là gì.

Trong bất kỳ cuốn từ điển tiếng Anh uy tín nào, bạn sẽ luôn thấy phần phiên âm được đặt trong ngoặc vuông hoặc ngoặc chéo ngay bên cạnh từ vựng. Chính nhờ vào những ký hiệu này, người học có thể tự tin phát âm chuẩn mà không cần phải đoán mò hay dựa vào cách viết dễ gây nhầm lẫn. Việc nắm vững bảng phiên âm IPA không chỉ là một kỹ năng cơ bản mà còn là nền tảng vững chắc cho mọi kỹ năng tiếng Anh khác, đặc biệt là nghe và nói. Theo thống kê, khoảng 70% lỗi phát âm của người Việt khi học tiếng Anh xuất phát từ việc không hiểu rõ hoặc bỏ qua hệ thống ngữ âm quốc tế này.

Cấu Tạo Của Bảng Phiên Âm Tiếng Anh IPA

Bảng phiên âm tiếng Anh IPA được cấu trúc một cách logic để dễ dàng nhận biết và ghi nhớ. Nó chia 44 âm thành hai nhóm chính: nguyên âm và phụ âm. Mỗi nhóm lại có những phân loại nhỏ hơn dựa trên cách âm được tạo ra trong khoang miệng.

Bảng phiên âm tiếng Anh IPA đầy đủ với 44 âm cơ bảnBảng phiên âm tiếng Anh IPA đầy đủ với 44 âm cơ bản

Các ký hiệu trong bảng IPA không chỉ đơn thuần là các chữ cái, mà còn là các biểu tượng chỉ dẫn về vị trí của lưỡi, môi, độ mở của miệng và sự rung của dây thanh quản. Chẳng hạn, các nguyên âm được phân loại dựa trên vị trí cao/thấp của lưỡi và vị trí trước/sau của lưỡi, cùng với độ tròn của môi. Các phụ âm thì phức tạp hơn một chút, được phân loại dựa trên vị trí (place of articulation) và cách thức (manner of articulation) luồng khí bị cản trở khi phát ra.

<>Xem Thêm Bài Viết:<>

Hướng Dẫn Phát Âm Tiếng Anh Chuẩn Quốc Tế Với IPA

Để luyện tập phát âm 44 âm chuẩn quốc tế, bạn cần hiểu rõ cơ chế tạo âm. Nguyên âm là những âm mà khi phát ra, luồng khí từ thanh quản lên môi không bị cản trở, tạo ra bởi sự dao động của dây thanh quản. Ngược lại, phụ âm là những âm mà luồng khí bị cản trở bởi răng, môi hoặc lưỡi. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa lưỡi, môi và hơi thở là yếu tố then chốt để phát âm tiếng Anh chính xác.

Các Nguyên Âm Đơn (Monophthongs)

Nguyên âm đơn, còn được gọi là nguyên âm ngắn, là những âm được tạo ra mà vị trí của lưỡi và hình dạng miệng không thay đổi trong suốt quá trình phát âm. Tiếng Anh có 12 nguyên âm đơn, và việc nắm vững từng âm là rất quan trọng để tránh nhầm lẫn.

Sơ đồ các nguyên âm đơn trong bảng phiên âm tiếng Anh IPASơ đồ các nguyên âm đơn trong bảng phiên âm tiếng Anh IPA

Nguyên âm đơn /ɪ/

Âm này thường được gọi là “i ngắn”. Cách phát âm tương tự âm “i” trong tiếng Việt nhưng ngắn gọn và bật nhanh hơn. Khi phát âm, môi hơi mở sang hai bên một chút, và lưỡi được hạ thấp, thả lỏng trong khoang miệng. Âm thanh thường xuất hiện trong các từ như his /hiz/ hay kid /kɪd/. Sự khác biệt tinh tế giữa âm này và /i:/ là một thử thách lớn đối với người Việt, do đó cần luyện tập kỹ càng để phân biệt.

Nguyên âm đơn /i:/

Đây là “i dài”. Âm được kéo dài, phát ra từ sâu trong khoang miệng chứ không thổi hơi ra ngoài. Khẩu hình miệng khi phát âm âm /i:/ giống như khi bạn đang mỉm cười, môi mở rộng sang hai bên và lưỡi nâng cao về phía vòm miệng. Các ví dụ điển hình bao gồm sea /siː/ và green /ɡriːn/. Việc kéo dài âm thanh một cách tự nhiên là điểm mấu chốt để đạt được sự chuẩn xác.

Nguyên âm đơn /e/

Âm này tương tự “e ngắn” của tiếng Việt nhưng cách phát âm ngắn hơn và rõ ràng hơn. Môi mở rộng sang hai bên, rộng hơn so với âm /ɪ/, và lưỡi được hạ thấp hơn so với /ɪ/. Âm /e/ xuất hiện phổ biến trong các từ như bed /bed/ và head /hed/. Người học cần chú ý không để âm bị bẹt quá, duy trì độ mở miệng vừa phải.

Nguyên âm đơn /ə/ (Schwa)

Âm “ơ ngắn” hay còn gọi là Schwa, là một trong những âm phổ biến nhất trong tiếng Anh không trọng âm. Âm này được phát âm rất ngắn, nhẹ và lỏng, giống âm “ơ” trong tiếng Việt nhưng không có trọng âm. Khẩu hình miệng thả lỏng, môi hơi mở rộng, và lưỡi ở vị trí trung tính. Ví dụ: banana /bəˈnɑːnə/, doctor /ˈdɒktə(r)/. Đây là âm thường bị bỏ qua hoặc phát âm sai do tính chất không rõ ràng của nó.

Nguyên âm đơn /ɜ:/

Đây là “ơ dài” và thường có âm /r/ nhẹ đi kèm (đặc biệt trong Anh Mỹ). Khi phát âm, bạn đọc âm /ə/ rồi cong lưỡi lên, phát âm từ trong khoang miệng. Môi hơi mở rộng, lưỡi cong lên và chạm vào vòm miệng khi kết thúc âm. Các từ như burn /bɜːn/ và birthday /ˈbɜːθdeɪ/ chứa âm này. Âm này đòi hỏi sự luyện tập để cong lưỡi đúng cách mà không bị gượng ép.

Nguyên âm đơn /ʊ/

Âm này khá giống âm “ư” của tiếng Việt. Khi phát âm, bạn không dùng môi quá nhiều mà đẩy hơi rất ngắn từ cổ họng. Khẩu hình miệng môi hơi tròn, lưỡi hạ thấp. Âm /ʊ/ có mặt trong các từ như good /ɡʊd/ và put /pʊt/. Cần phân biệt rõ âm này với /u:/ để tránh nhầm lẫn trong phát âm.

Nguyên âm đơn /u:/

Đây là “u dài”. Âm được phát ra từ sâu trong khoang miệng, kéo dài âm “u” ngắn. Môi tròn, chu nhẹ về phía trước, và lưỡi nâng cao về phía vòm miệng. Ví dụ: goose /ɡuːs/, school /sku:l/. Việc giữ môi tròn và kéo dài âm là yếu tố quan trọng để phát âm chuẩn âm này.

Nguyên âm đơn /ɒ/

Âm này tương tự “o ngắn” của tiếng Việt nhưng được phát âm ngắn gọn hơn. Khẩu hình miệng môi hơi tròn, lưỡi hạ thấp. Các từ điển Anh – Anh thường sử dụng âm này cho các từ như hot /hɒt/ và box /bɒks/. Người học nên chú ý đến độ tròn môi và độ ngắn của âm.

Nguyên âm đơn /ɔ:/

Âm này giống âm “o” trong tiếng Việt nhưng được kéo dài và cong lưỡi (đặc biệt trong Anh Mỹ). Khi phát âm, môi tròn, và lưỡi cong lên chạm vào vòm miệng khi kết thúc âm. Âm /ɔ:/ xuất hiện trong các từ như ball /bɔːl/ và law /lɔː/. Đây là một trong những âm mà người Việt dễ bị phát âm thành “o” thông thường nếu không chú ý đến độ dài và sự cong lưỡi.

Nguyên âm đơn /ʌ/

Âm này là sự kết hợp giữa “ă” và “ơ” của tiếng Việt, gần với âm “ă” hơn và cần bật hơi ra. Miệng thu hẹp lại một chút, lưỡi hơi nâng lên cao. Ví dụ: come /kʌm/, love /lʌv/. Âm này thường gây nhầm lẫn cho người Việt vì không có âm tương đương chính xác trong tiếng mẹ đẻ.

Nguyên âm đơn /ɑ:/

Đây là “a dài”. Âm được kéo dài, phát ra từ sâu trong khoang miệng. Khẩu hình miệng mở rộng tự nhiên, lưỡi hạ thấp và thả lỏng. Các ví dụ bao gồm start /stɑːt/ và father /ˈfɑːðə(r)/. Âm này khá dễ phát âm nhưng cần đảm bảo độ dài và sự thoải mái của khẩu hình.

Nguyên âm đơn /æ/

Âm này là “a bẹt”, một âm đặc trưng của tiếng Anh. Nó hơi giống sự pha trộn giữa âm “a” và “e”, có cảm giác bị nén xuống. Miệng mở rộng, môi dưới hạ thấp xuống, và lưỡi hạ rất thấp. Ví dụ: trap /træp/, bad /bæd/. Đây là một trong những âm khó nhất đối với người Việt, yêu cầu luyện tập mở rộng miệng và hạ thấp lưỡi nhiều hơn bình thường.

Các Nguyên Âm Đôi (Diphthongs)

Nguyên âm đôi là sự kết hợp của hai nguyên âm đơn, trong đó khẩu hình miệng và vị trí lưỡi thay đổi một cách mượt mà từ âm đầu tiên sang âm thứ hai. Có 8 nguyên âm đôi trong tiếng Anh, mỗi âm đều yêu cầu một sự “lướt” tự nhiên từ âm này sang âm khác.

Biểu đồ nguyên âm đôi trong hệ thống ngữ âm IPABiểu đồ nguyên âm đôi trong hệ thống ngữ âm IPA

Nguyên âm đôi /ɪə/

Âm này là sự chuyển tiếp từ /ɪ/ sang /ə/. Khi phát âm, môi mở rộng dần nhưng không quá rộng, và lưỡi đẩy dần về phía trước. Ví dụ: near /nɪə(r)/, here /hɪə(r)/. Hãy đảm bảo sự chuyển động mượt mà từ âm “i” ngắn sang âm “ơ” nhẹ.

Nguyên âm đôi /eə/

Đây là sự kết hợp của âm /e/ và /ə/. Môi hơi thu hẹp lại, và lưỡi thụt dần về phía sau. Âm này xuất hiện trong các từ như hair /heə(r)/ và pair /peə(r)/. Sự chuyển đổi từ âm “e” sang “ơ” cần được thực hiện nhẹ nhàng.

Nguyên âm đôi /eɪ/

Âm /eɪ/ được tạo thành bằng cách đọc âm /e/ rồi chuyển dần sang âm /ɪ/. Khẩu hình miệng dẹt dần sang hai bên, lưỡi hướng dần lên trên. Các từ điển hình là face /feɪs/ và day /deɪ/. Đây là một âm khá quen thuộc và dễ học đối với người Việt.

Nguyên âm đôi /ɔɪ/

Âm này là sự kết hợp của /ɔ:/ và /ɪ/. Khi phát âm, môi dẹt dần sang hai bên, lưỡi nâng lên và đẩy dần về phía trước. Ví dụ: choice /tʃɔɪs/, boy /bɔɪ/. Cần đảm bảo âm “o dài” được phát âm tròn trước khi chuyển sang âm “i ngắn”.

Nguyên âm đôi /aɪ/

Đây là sự chuyển tiếp từ âm /ɑ:/ sang âm /ɪ/. Khẩu hình miệng dẹt dần sang hai bên, lưỡi nâng lên và hơi đẩy dần về phía trước. Các từ như nice /naɪs/ và try /traɪ/ chứa âm này. Đây là một trong những nguyên âm đôi phổ biến nhất.

Nguyên âm đôi /əʊ/

Âm /əʊ/ là sự kết hợp của âm /ə/ và /ʊ/. Khi phát âm, môi từ hơi mở đến hơi tròn, và lưỡi lùi dần về phía sau. Ví dụ: goat /ɡəʊt/, show /ʃəʊ/. Âm này đặc trưng cho Anh – Anh, trong khi Anh – Mỹ thường dùng /oʊ/.

Nguyên âm đôi /aʊ/

Âm này là sự kết hợp của /ɑ:/ và /ʊ/. Môi tròn dần khi phát âm, và lưỡi hơi thụt về phía sau. Các từ như mouth /maʊθ/ và cow /kaʊ/ là những ví dụ điển hình. Sự chuyển động của môi từ mở rộng sang tròn là yếu tố quan trọng.

Nguyên âm đôi /ʊə/

Âm này là sự chuyển tiếp từ âm /ʊ/ sang âm /ə/. Khi bắt đầu, môi mở khá tròn, hơi bè, hướng ra ngoài, mặt lưỡi đưa vào phía trong khoang miệng và hướng lên gần ngạc trên. Ngay sau đó, miệng hơi mở ra, đưa lưỡi lùi về giữa khoang miệng. Ví dụ: sure /∫ʊə(r)/, tour /tʊə(r)/.

Các Phụ Âm (Consonants)

Phụ âm trong bảng phiên âm tiếng Anh IPA là những âm mà luồng khí từ thanh quản lên môi bị cản trở một phần hoặc toàn bộ bởi các bộ phận như răng, môi, hoặc lưỡi. Không giống nguyên âm, phụ âm không thể đứng riêng lẻ mà phải đi cùng nguyên âm để tạo thành tiếng trong lời nói. Có 24 phụ âm, được phân loại dựa trên vị trí và cách thức tạo âm.

Bảng các phụ âm tiếng Anh IPA và vị trí cấu âmBảng các phụ âm tiếng Anh IPA và vị trí cấu âm

Phụ âm /p/ (âm vô thanh)

Âm /p/ phát âm gần giống âm “P” của tiếng Việt nhưng có sự bật hơi mạnh hơn. Khi phát âm, hai môi chặn luồng không khí trong miệng rồi bật ra đột ngột. Dây thanh quản không rung (vô thanh). Ví dụ: pen /pen/, copy /ˈkɒpi/. Cảm giác bật hơi là rất quan trọng để âm được tự nhiên.

Phụ âm /b/ (âm hữu thanh)

Âm /b/ tương tự âm “B” trong tiếng Việt. Khẩu hình giống /p/ nhưng dây thanh quản rung (hữu thanh). Hai môi chặn không khí từ trong miệng sau đó bật ra, đồng thời thanh quản rung nhẹ. Ví dụ: back /bæk/, job /dʒɒb/.

Phụ âm /t/ (âm vô thanh)

Âm /t/ giống âm “T” trong tiếng Việt nhưng cần bật hơi mạnh hơn. Đặt đầu lưỡi dưới nướu răng cửa trên, khi bật luồng khí ra, đầu lưỡi chạm vào răng cửa dưới một cách nhanh chóng. Hai răng khít chặt, luồng khí thoát ra mà không rung dây thanh quản. Ví dụ: tea /tiː/, tight /taɪt/.

Phụ âm /d/ (âm hữu thanh)

Âm /d/ giống âm “D” tiếng Việt, vẫn bật hơi mạnh và có rung dây thanh quản. Đặt đầu lưỡi dưới nướu răng cửa trên, khi luồng khí bật ra, đầu lưỡi chạm vào răng cửa dưới. Hai răng khít, mở ra luồng khí và tạo độ rung cho thanh quản. Ví dụ: day /deɪ/, ladder /ˈlædə(r)/.

Phụ âm /tʃ/ (âm vô thanh)

Âm này có cách đọc tương tự âm “CH” trong tiếng Việt nhưng có sự bật hơi và chu môi. Môi hơi tròn, chu ra về phía trước. Khi luồng khí thoát ra, môi giữ tròn một nửa, lưỡi thẳng và chạm vào hàm dưới, để khí thoát ra ngoài trên bề mặt lưỡi mà không ảnh hưởng đến dây thanh. Ví dụ: church /tʃɜːtʃ/, match /mætʃ/.

Phụ âm /dʒ/ (âm hữu thanh)

Phát âm giống /tʃ/ nhưng có rung dây thanh quản. Môi hơi tròn, chu về phía trước. Khi khí phát ra, môi giữ tròn một nửa, lưỡi thẳng, chạm hàm dưới để luồng khí thoát ra trên bề mặt lưỡi và làm rung dây thanh. Ví dụ: age /eɪdʒ/, gym /dʒɪm/.

Phụ âm /k/ (âm vô thanh)

Âm /k/ giống âm “K” của tiếng Việt nhưng bật hơi mạnh hơn bằng cách nâng phần sau của lưỡi, chạm ngạc mềm, sau đó hạ thấp khi luồng khí mạnh bật ra và không tác động đến dây thanh. Ví dụ: key /ki:/, school /sku:l/.

Phụ âm /g/ (âm hữu thanh)

Âm /g/ như âm “G” của tiếng Việt. Nâng phần sau của lưỡi, chạm ngạc mềm, hạ thấp khi luồng khí mạnh bật ra sao cho rung dây thanh. Ví dụ: get /ɡet/, ghost /ɡəʊst/.

Phụ âm /f/ (âm vô thanh)

Âm /f/ tương tự “PH” trong tiếng Việt. Khi phát âm, hàm răng trên chạm nhẹ vào môi dưới, đẩy luồng khí ra qua khe hở mà không rung dây thanh. Ví dụ: fat /fæt/, coffee /ˈkɒfi/.

Phụ âm /v/ (âm hữu thanh)

Âm /v/ đọc như âm “V” trong tiếng Việt. Khẩu hình tương tự /f/, nhưng hàm răng trên sẽ chạm nhẹ vào môi dưới và làm rung dây thanh. Ví dụ: view /vjuː/, move /muːv/.

Phụ âm /ð/ (âm hữu thanh)

Đây là một âm đặc trưng không có trong tiếng Việt. Đặt đầu lưỡi ở giữa hai hàm răng, để luồng khí thoát ra giữa lưỡi và hai hàm răng, đồng thời làm rung dây thanh quản. Ví dụ: this /ðɪs/, other /ˈʌðə(r)/.

Phụ âm /θ/ (âm vô thanh)

Âm này cũng không có trong tiếng Việt. Khẩu hình giống /ð/, đặt đầu lưỡi ở giữa hai hàm răng, để luồng khí thoát ra giữa lưỡi và hai hàm răng, nhưng dây thanh quản không rung. Ví dụ: thin /θɪn/, path /pɑːθ/.

Phụ âm /s/ (âm vô thanh)

Âm /s/ giống âm “S” trong tiếng Việt. Đặt lưỡi nhẹ lên hàm trên, ngạc mềm nâng, luồng khí thoát từ giữa mặt lưỡi và lợi nên không rung thanh quản. Ví dụ: soon /suːn/, sister /ˈsɪstə(r)/.

Phụ âm /z/ (âm hữu thanh)

Âm /z/ tương tự /s/ nhưng có rung dây thanh quản. Đặt lưỡi nhẹ lên hàm trên, ngạc mềm nâng, luồng khí thoát từ giữa mặt lưỡi và lợi nhưng lại làm rung thanh quản. Ví dụ: zero /ˈzɪərəʊ/, buzz /bʌz/.

Phụ âm /ʃ/ (âm vô thanh)

Âm /ʃ/ đọc như “SH” trong tiếng Việt. Môi chu ra, hướng về phía trước và môi tròn. Mặt lưỡi chạm lợi hàm trên và nâng phần phía trước của lưỡi lên. Ví dụ: ship /ʃɪp/, sure /ʃɔː(r)/.

Phụ âm /ʒ/ (âm hữu thanh)

Âm /ʒ/ tương tự /ʃ/ nhưng có rung dây thanh quản. Môi chu ra, hướng về phía trước, tròn môi. Đặt mặt lưỡi chạm lợi hàm trên và nâng phần phía trước của lưỡi lên và đọc rung thanh quản. Ví dụ: pleasure /ˈpleʒə(r)/, vision /ˈvɪʒn/.

Phụ âm /m/ (âm hữu thanh, âm mũi)

Âm /m/ giống âm “M” trong tiếng Việt. Hai môi ngậm lại, luồng khí thoát ra bằng mũi. Ví dụ: money /ˈmʌn.i/, mean /miːn/.

Phụ âm /n/ (âm hữu thanh, âm mũi)

Âm /n/ đọc như âm “N”. Khi đọc, môi hơi hé, đầu lưỡi chạm lợi hàm trên, chặn để khí phát ra từ mũi. Ví dụ: nice /naɪs/, sun /sʌn/.

Phụ âm /ŋ/ (âm hữu thanh, âm mũi)

Âm /ŋ/ không có trong tiếng Việt. Chặn khí ở lưỡi, môi hé, khí phát ra từ mũi, môi hé, thanh quản rung, phần sau của lưỡi nâng lên, chạm vào ngạc mềm. Ví dụ: ring /rɪŋ/, long /lɒŋ/.

Phụ âm /h/ (âm vô thanh)

Âm /h/ đọc như âm “H” tiếng Việt. Môi hé một nửa, lưỡi hạ thấp để khí thoát ra, thanh quản không rung. Ví dụ: hot /hɒt/, behind /bɪˈhaɪnd/.

Phụ âm /l/ (âm hữu thanh)

Âm /l/ đòi hỏi cong lưỡi từ từ, chạm răng hàm trên, thanh quản rung, môi mở rộng hoàn toàn, đầu lưỡi cong lên từ từ và đặt vào môi hàm trên. Ví dụ: light /laɪt/, feel /fiːl/.

Phụ âm /r/ (âm hữu thanh)

Âm /r/ của tiếng Anh rất khác so với âm “R” tiếng Việt. Khi phát âm, hãy cong lưỡi vào trong, môi tròn, hơi chu về phía trước. Khi luồng khí thoát ra thì lưỡi thả lỏng, môi tròn mở rộng. Ví dụ: right /raɪt/, sorry /ˈsɒri/.

Phụ âm /w/ (âm hữu thanh)

Âm /w/ là một bán nguyên âm. Môi tròn, chu về phía trước, lưỡi thả lỏng. Khi luồng khí phát ra thì môi mở rộng, lưỡi vẫn thả lỏng. Ví dụ: wet /wet/, win /wɪn/.

Phụ âm /j/ (âm hữu thanh)

Âm /j/ cũng là một bán nguyên âm. Nâng phần trước lưỡi lên gần ngạc cứng, đẩy khí thoát ra giữa phần trước của lưỡi và ngạc cứng nhưng không có tiếng ma sát của luồng khí, làm rung dây thanh quản ở cổ họng. Môi hơi mở. Khi luồng khí phát ra thì môi mở rộng, phần giữa lưỡi hơi nâng lên, thả lỏng. Ví dụ: yes /jes/, use /ju:z/.

Các Cặp Âm Hữu Thanh Và Vô Thanh Trong IPA

Một trong những khía cạnh quan trọng nhất của phát âm tiếng Anh là sự phân biệt giữa các cặp âm hữu thanh (voiced) và vô thanh (voiceless). Âm hữu thanh được tạo ra khi dây thanh quản rung lên, trong khi âm vô thanh thì không. Hiểu rõ điều này giúp bạn cải thiện đáng kể độ chính xác trong phát âm và khả năng nghe.

Dưới đây là một số cặp phụ âm phổ biến:

  • /p/ (vô thanh) và /b/ (hữu thanh): Cả hai đều là âm môi-môi bật hơi. Ví dụ: park /pɑːk/ vs. bark /bɑːk/.
  • /t/ (vô thanh) và /d/ (hữu thanh): Âm đầu lưỡi-răng/lợi bật hơi. Ví dụ: tie /taɪ/ vs. die /daɪ/.
  • /k/ (vô thanh) và /g/ (hữu thanh): Âm gốc lưỡi-ngạc mềm bật hơi. Ví dụ: cat /kæt/ vs. gat (không phổ biến, nhưng hình dung âm) hoặc cold /kəʊld/ vs. gold /ɡəʊld/.
  • /f/ (vô thanh) và /v/ (hữu thanh): Âm môi-răng xát. Ví dụ: fan /fæn/ vs. van /væn/.
  • /θ/ (vô thanh) và /ð/ (hữu thanh): Âm lưỡi-răng xát. Ví dụ: thin /θɪn/ vs. this /ðɪs/. Đây là hai âm khó đối với người Việt.
  • /s/ (vô thanh) và /z/ (hữu thanh): Âm đầu lưỡi-răng xát. Ví dụ: sip /sɪp/ vs. zip /zɪp/.
  • /ʃ/ (vô thanh) và /ʒ/ (hữu thanh): Âm môi-ngạc xát. Ví dụ: ship /ʃɪp/ vs. vision /ˈvɪʒn/.
  • /tʃ/ (vô thanh) và /dʒ/ (hữu thanh): Âm môi-ngạc tắc xát. Ví dụ: chair /tʃeə(r)/ vs. jail /dʒeɪl/.

Để kiểm tra xem một âm có hữu thanh hay vô thanh, bạn có thể đặt ngón tay lên cổ họng khi phát âm. Nếu cảm thấy có sự rung động, đó là âm hữu thanh. Nếu không, đó là âm vô thanh. Thực hành phân biệt các cặp âm này sẽ giúp bạn phát âm rõ ràng và tự nhiên hơn rất nhiều.

Bí Quyết Nắm Vững IPA Để Phát Âm Tự Nhiên

Việc luyện tập bảng phiên âm tiếng Anh IPA không chỉ là học thuộc lòng các ký hiệu mà còn là hiểu được cách cơ thể tạo ra âm thanh. Dưới đây là những bí quyết quan trọng giúp bạn tối ưu hóa quá trình luyện tập phát âm.

Lưu ý Về Khẩu Hình Miệng Và Lưỡi

Mỗi âm trong tiếng Anh đòi hỏi một vị trí miệng và lưỡi cụ thể. Việc kiểm soát các bộ phận này là cực kỳ quan trọng để phát âm chuẩn.

  • Chu môi: Các âm như /ʃ/, /ʒ/, /dʒ/, /tʃ/ yêu cầu môi chu ra và tròn. Điều này giúp định hình luồng khí để tạo ra âm thanh đặc trưng.
  • Môi mở vừa phải: Các nguyên âm ngắn như /ɪ/, /ʊ/, /æ/ đòi hỏi độ mở môi không quá rộng, giữ cho âm thanh được kiểm soát và ngắn gọn.
  • Môi tròn thay đổi: Đối với các nguyên âm dài như /u:/ hay nguyên âm đôi như /əʊ/, hình dạng môi có thể thay đổi từ trạng thái tròn sang dẹt hoặc ngược lại trong quá trình phát âm.
  • Lưỡi chạm răng/nướu: Các phụ âm như /f/, /v/ (lưỡi chạm răng), và /t/, /d/, /tʃ/, /dʒ/, /n/, /l/ (đầu lưỡi chạm nướu) yêu cầu sự tiếp xúc cụ thể của lưỡi để chặn hoặc điều hướng luồng khí.
  • Cong đầu lưỡi: Âm /ɜ:/ và /r/ đòi hỏi đầu lưỡi cong lên chạm ngạc cứng hoặc gần ngạc cứng. Đặc biệt với âm /r/, lưỡi cong vào trong mà không chạm ngạc.
  • Nâng cuống lưỡi: Các âm như /ɔ:/, /ɑ:/, /u:/, /ʊ/, /k/, /g/, /ŋ/ được tạo ra bằng cách nâng phần cuống lưỡi lên chạm ngạc mềm, định hình khoang miệng.
  • Răng lưỡi: Các âm /ð/, /θ/ là những âm răng lưỡi, yêu cầu đầu lưỡi đặt giữa hai hàm răng.

Tầm Quan Trọng Của Dây Thanh Quản

Dây thanh quản đóng vai trò quyết định trong việc tạo ra âm hữu thanh hay vô thanh. Việc nhận biết và kiểm soát sự rung của dây thanh là một kỹ năng cần thiết.

  • Rung (hữu thanh): Khi phát âm các nguyên âm và các phụ âm như /b/, /d/, /g/, /v/, /z/, /m/, /n/, /w/, /j/, /dʒ/, /ð/, /ʒ/, dây thanh quản sẽ rung. Đây là những âm tạo ra tiếng.
  • Không rung (vô thanh): Các phụ âm như /p/, /t/, /k/, /f/, /s/, /h/, /ʃ/, /θ/, /tʃ/ được phát âm mà không làm rung dây thanh quản. Chúng thường là những âm “hơi” hoặc “xát”.

Luyện tập đặt tay lên cổ họng khi phát âm các cặp âm tương ứng (ví dụ: /p/ và /b/) sẽ giúp bạn cảm nhận rõ sự khác biệt và điều chỉnh phát âm chính xác hơn.

Phân Biệt Âm Ngắn Và Âm Dài Hiệu Quả

Tiếng Anh có sự phân biệt rõ ràng giữa nguyên âm ngắn và nguyên âm dài, điều này ảnh hưởng lớn đến ý nghĩa của từ. Nắm vững các quy tắc sau sẽ giúp bạn dễ dàng nhận diện và phát âm chuẩn.

Các Nguyên Âm Ngắn điển hình:

  • /æ/ (a ngắn): act, apt, bad, bag, fad
  • /e/ (e ngắn): ben, den, fed, bed
  • /ɪ/ (i ngắn): bin, bid, in
  • /ɒ/ (o ngắn): hot, Tom, bop
  • /ʌ/ (u ngắn): cut, sun, bug

Các Nguyên Âm Dài điển hình:

  • /eɪ/ (a dài): cake, rain, day, eight
  • /i:/ (e dài): tree, beach, me, baby, key, field
  • /aɪ/ (i dài): five, tie, light, my, find, child
  • /oʊ/ (o dài): nose, toe, toast, no, snow, bold, most
  • /u:/ hoặc /ju:/ (u dài): new, few, blue, suit, fuel

Quy tắc phân biệt nguyên âm ngắn – dài:

  1. Một nguyên âm đứng giữa hai phụ âm và không ở cuối từ: Thường là nguyên âm ngắn. Ví dụ: bug, think, cat, job, bed. (Lưu ý: Có một số ngoại lệ như mind, find).
  2. Một từ chỉ có một nguyên âm và nguyên âm đó ở cuối từ: 100% là nguyên âm dài. Ví dụ: she /ʃiː/, he /hiː/, go /ɡəʊ/, no /nəʊ/.
  3. Hai nguyên âm đứng liền nhau: Nguyên âm đầu tiên thường là dài, nguyên âm thứ hai thường là âm câm. Ví dụ: rain /reɪn/ (a dài, i câm), tied /taɪd/ (i dài, e câm), seal /siːl/ (e dài, a câm), boat /bəʊt/ (o dài, a câm). Tuy nhiên, có ngoại lệ như read (hiện tại /riːd/, quá khứ /red/) và một số từ khác.
  4. Một nguyên âm theo sau bởi hai phụ âm giống nhau (double consonant): Chắc chắn là nguyên âm ngắn. Ví dụ: Dinner /ˈdɪnə(r)/ (i ngắn), summer /ˈsʌmə(r)/ (u ngắn), rabbit /ˈræbɪt/ (a ngắn), robber /ˈrɒbə(r)/ (o ngắn), egg /eɡ/ (e ngắn).
  5. Một từ có hai nguyên âm liên tiếp giống nhau (double vowel): Phát âm như một nguyên âm dài. Ví dụ: Peek /piːk/ (e dài), greet /ɡriːt/ (e dài), meet /miːt/ (e dài), vacuum /ˈvækjuːm/ (u dài). Quy tắc này không áp dụng với nguyên âm O (ví dụ: poor /pɔː(r)/, door /dɔː(r)/) và khi có âm R theo sau (ví dụ: beer /bɪə(r)/).
  6. Chữ ‘Y’ ở cuối từ một âm tiết: Thường đọc là âm i dài /aɪ/. Ví dụ: cry /kraɪ/, try /traɪ/, by /baɪ/, shy /ʃaɪ/.

Quy Tắc Phát Âm Đặc Biệt Và Ngoại Lệ Trong Tiếng Anh

Tiếng Anh nổi tiếng với những quy tắc phát âm phức tạp và nhiều ngoại lệ. Dù bảng phiên âm IPA cung cấp một hệ thống nhất quán, việc hiểu rõ các quy tắc và trường hợp đặc biệt này sẽ giúp bạn tự tin hơn khi đối mặt với từ mới.

Với Bán Nguyên Âm ‘Y’ Và ‘W’

‘Y’ và ‘W’ được gọi là bán nguyên âm vì chúng có thể hoạt động như cả nguyên âm và phụ âm tùy thuộc vào vị trí trong từ.

  • Khi âm “y” đứng đầu một từ, nó thường là phụ âm. Ví dụ: you /juː/, yes /jes/. Nhưng khi âm “y” đứng sau một phụ âm khác hoặc ở cuối từ, nó thường là nguyên âm. Ví dụ: gym /dʒɪm/, happy /ˈhæpi/.
  • Tương tự, âm “w” khi đứng đầu một từ sẽ là phụ âm. Ví dụ: we /wiː/, win /wɪn/. Còn khi âm “w” đứng sau một phụ âm hoặc nguyên âm, nó có thể là một phần của nguyên âm đôi hoặc mang tính chất nguyên âm. Ví dụ: saw /sɔː/ (W ở đây là một phần của nguyên âm đôi).

Về Phụ Âm ‘G’

Cách phát âm của chữ ‘G’ cũng có những quy tắc nhất định:

  • Nếu ‘G’ đi sau các nguyên âm i, y, e, nó thường được phát âm là /dʒ/. Ví dụ: gym /dʒɪm/, giant /ˈdʒaɪənt/, generate /ˈdʒenəreɪt/, huge /hjuːdʒ/, language /ˈlæŋɡwɪdʒ/, vegetable /ˈvedʒtəbl/.
  • Nếu sau ‘G’ là các nguyên âm còn lại như a, u, o, nó thường được phát âm là /ɡ/. Ví dụ: go /ɡəʊ/, gone /ɡɒn/, god /ɡɒd/, gun /ɡʌn/, gum /ɡʌm/, gut /ɡʌt/, guy /ɡaɪ/, game /ɡeɪm/, gallic /ˈɡælɪk/.

Đọc Phụ Âm ‘C’

Chữ ‘C’ cũng có hai cách phát âm chính:

  • ‘C’ được đọc là /s/ nếu theo sau là các nguyên âm i, y, e. Ví dụ: city /ˈsɪti/, century /ˈsentʃəri/, cycle /ˈsaɪkl/, cell /sel/, cyan /ˈsaɪæn/.
  • ‘C’ đọc là /k/ nếu theo sau là nguyên âm a, u, o. Ví dụ: cat /kæt/, cut /kʌt/, cold /kəʊld/, call /kɔːl/, culture /ˈkʌltʃə(r)/, coke /kəʊk/.

Đọc Phụ Âm ‘R’

Âm ‘R’ trong tiếng Anh có thể bị lược bỏ hoặc biến đổi tùy thuộc vào vị trí và phương ngữ:

  • Nếu đi trước “r” là một nguyên âm yếu như /ə/, âm ‘R’ có thể được lược bỏ (đặc biệt trong Anh – Anh không r-rhot). Ví dụ: Với từ interest, phiên âm đầy đủ là /ˈɪntərɪst/. Tuy nhiên, do trước ‘r’ là âm /ə/, nó có thể được phát âm là /ˈɪntrəst/. Bạn có thể thấy nhiều từ điển viết phiên âm theo trường hợp thứ hai này. Điều này cũng áp dụng cho các từ như camera /ˈkæmərə/ thành /ˈkæmrə/.

Đọc Phụ Âm ‘J’

Trong hầu hết các trường hợp, âm ‘J’ đều đứng đầu một từ và phát âm là /dʒ/. Ví dụ: jump /dʒʌmp/, jealous /ˈdʒeləs/, just /dʒʌst/, job /dʒɒb/. Đây là một phụ âm khá nhất quán về cách phát âm.

Lưu ý về Nguyên Âm và Phụ Âm Khi Viết Đúng Chính Tả

Quy tắc này giúp bạn không chỉ phát âm đúng mà còn viết chính tả chuẩn xác khi nghe nói.

  • Gấp đôi phụ âm sau nguyên âm ngắn: Sau một nguyên âm ngắn, nếu từ đó kết thúc bằng f, l, s, thì các chữ cái này thường được gấp đôi. Ví dụ: ball /bɔːl/, staff /stɑːf/, pass /pɑːs/, tall /tɔːl/. Tương tự, đối với từ có hai âm tiết mà sau nguyên âm ngắn là b, d, g, m, n, p, ta cũng thường gấp đôi chúng lên. Ví dụ: rabbit /ˈræbɪt/ (a ngắn), manner /ˈmænə(r)/ (a ngắn), summer /ˈsʌmə(r)/ (u ngắn), happy /ˈhæpi/ (a ngắn), hollywood /ˈhɒliwʊd/ (o ngắn), suggest /səˈdʒest/ (u ngắn), odd /ɒd/ (o ngắn).
  • Nguyên âm ‘e’ câm (Magic ‘e’): Nếu một từ ngắn hoặc âm tiết cuối cùng của một từ dài kết thúc bằng nguyên âm + phụ âm + e, thì chữ ‘e’ thường bị câm và nguyên âm trước đó sẽ là nguyên âm dài. Ví dụ:
    • bit /bɪt/ → bite /baɪt/ (i ngắn thành i dài)
    • at /æt/ → ate /eɪt/ (a ngắn thành a dài)
    • cod /kɒd/ → code /kəʊd/ (o ngắn thành o dài)
    • cub /kʌb/ → cube /kjuːb/ (u ngắn thành u dài)
    • met /met/ → mete /miːt/ (e ngắn thành e dài)
      Quy tắc này rất hữu ích để nhận diện và ghi nhớ các cặp từ có cách viết và phát âm gần giống nhau.

Tại Sao Cần Học Bảng Phiên Âm Tiếng Anh IPA?

Đây là câu hỏi của nhiều người khi bắt đầu học tiếng Anh, và câu trả lời là bảng phiên âm tiếng Anh IPA mang lại rất nhiều lợi ích vượt trội, không chỉ trong phát âm mà còn trong việc phát triển toàn diện các kỹ năng tiếng Anh.

1. Phát âm chính xác và tự tin:
Tiếng Anh có sự khác biệt lớn giữa cách viết và cách đọc. Ví dụ, cùng một chữ cái “o” có thể được phát âm khác nhau trong go /ɡəʊ/, do /duː/, love /lʌv/, hay hot /hɒt/. Bảng IPA loại bỏ sự mơ hồ này, cung cấp một biểu đồ rõ ràng về cách mọi âm được tạo ra. Khi bạn hiểu IPA, bạn có thể tự tin phát âm bất kỳ từ nào, ngay cả khi gặp lần đầu tiên, chỉ bằng cách tra từ điển. Điều này đặc biệt quan trọng vì khoảng 40% người học tiếng Anh ở Việt Nam thừa nhận sự thiếu tự tin khi nói do lo sợ phát âm sai.

2. Cải thiện kỹ năng nghe hiểu:
Khi bạn hiểu cách các âm được tạo ra và các biến thể của chúng, khả năng nhận diện các âm đó khi nghe cũng được nâng cao. Bạn sẽ không còn nhầm lẫn giữa các từ có âm gần giống nhau như sheet /ʃiːt/ và shit /ʃɪt/, hay live /lɪv/ và leave /liːv/. Việc nắm vững hệ thống ngữ âm quốc tế này giúp bạn “bóc tách” âm thanh, từ đó cải thiện đáng kể khả năng nghe và hiểu người bản xứ.

3. Tự sửa lỗi và học hỏi độc lập:
Với IPA, bạn không cần phải phụ thuộc vào người khác để kiểm tra phát âm của mình. Bạn có thể tự mình so sánh cách phát âm của mình với phiên âm chuẩn trong từ điển, từ đó nhận ra lỗi sai và tự điều chỉnh. Đây là một kỹ năng vô giá cho việc học tiếng Anh tự giác và liên tục. Theo khảo sát, chỉ khoảng 15% người học tiếng Anh tự nhận thấy và sửa lỗi phát âm của mình một cách hiệu quả nếu không có sự hỗ trợ của bảng IPA.

4. Phá vỡ sự phụ thuộc vào chính tả:
Đối với nhiều người Việt, thói quen phát âm theo mặt chữ tiếng Việt gây ra nhiều lỗi sai trong tiếng Anh. Bảng phiên âm IPA giúp bạn thoát khỏi thói quen này, khuyến khích bạn học từ vựng bằng cả hình thức viết và cách phát âm chuẩn. Điều này tạo nền tảng vững chắc cho việc học từ vựng mới một cách hiệu quả hơn.

5. Giao tiếp hiệu quả hơn:
Phát âm rõ ràng và chính xác giúp thông điệp của bạn được truyền đạt một cách hiệu quả, tránh những hiểu lầm không đáng có trong giao tiếp. Khi bạn phát âm chuẩn, người nghe sẽ dễ dàng nắm bắt ý bạn muốn nói, đồng thời tạo ấn tượng tốt về khả năng tiếng Anh của bạn.

Lời Khuyên Từ Anh ngữ Oxford Để Luyện Phát Âm IPA Hiệu Quả

Anh ngữ Oxford tin rằng việc luyện tập phát âm là một quá trình liên tục và kiên trì. Dưới đây là một số lời khuyên thiết thực giúp bạn ứng dụng bảng phiên âm tiếng Anh IPA vào thực tế:

  • Nghe và lặp lại (Shadowing): Hãy nghe các đoạn hội thoại, bài hát, podcast hoặc video tiếng Anh và cố gắng lặp lại chính xác những gì bạn nghe được, bao gồm cả ngữ điệu và trọng âm. Kết hợp việc nghe với việc nhìn phiên âm IPA để hiểu rõ cấu trúc âm thanh.
  • Sử dụng từ điển có phiên âm: Luôn luôn tra cứu phiên âm IPA của từ mới. Đừng chỉ nhìn mặt chữ. Điều này giúp hình thành thói quen học từ vựng đi kèm với cách phát âm chuẩn ngay từ đầu. Hầu hết các từ điển online uy tín hiện nay đều cung cấp cả phiên âm Anh – Anh và Anh – Mỹ.
  • Ghi âm giọng nói của mình: Đây là một cách hiệu quả để tự đánh giá. Hãy ghi âm lại lời nói của bạn và so sánh với cách phát âm của người bản ngữ. Bạn sẽ ngạc nhiên về những lỗi mình có thể tự nhận ra và sửa chữa. Các ứng dụng học tiếng Anh cũng thường có chức năng này.
  • Tìm bạn học hoặc giáo viên bản ngữ: Luyện tập với người khác giúp bạn nhận được phản hồi trực tiếp và cải thiện nhanh hơn. Nếu có thể, hãy tìm một giáo viên có kinh nghiệm trong việc dạy phát âm IPA để được hướng dẫn chuyên sâu.
  • Kiên trì và tạo thói quen: Phát âm không thể cải thiện trong một sớm một chiều. Hãy dành ra 15-30 phút mỗi ngày để luyện tập các âm khó, đọc to các đoạn văn có phiên âm, hoặc đơn giản là chú ý hơn đến phát âm của mình khi giao tiếp hàng ngày. Sự kiên trì sẽ mang lại kết quả đáng kinh ngạc.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQs)

Bảng phiên âm tiếng Anh IPA là gì?

Bảng phiên âm tiếng Anh IPA là hệ thống ký hiệu ngữ âm quốc tế (International Phonetic Alphabet) được sử dụng để đại diện cho tất cả các âm thanh trong tiếng Anh, giúp người học phát âm chính xác một từ mà không cần phụ thuộc vào cách viết.

Tại sao người học tiếng Việt cần học bảng phiên âm tiếng Anh IPA?

Người học tiếng Việt cần học bảng phiên âm tiếng Anh IPA vì tiếng Anh có sự khác biệt lớn giữa cách viết và cách phát âm, không giống tiếng Việt. IPA giúp chuẩn hóa cách phát âm, tránh nhầm lẫn do ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ và cải thiện kỹ năng nghe hiểu.

Mất bao lâu để nắm vững bảng phiên âm IPA?

Thời gian để nắm vững bảng phiên âm IPA tùy thuộc vào sự kiên trì và phương pháp học của mỗi người. Với sự luyện tập đều đặn hàng ngày, bạn có thể làm quen và phát âm thành thạo các âm cơ bản trong khoảng 1-3 tháng.

Có những trường hợp ngoại lệ nào khi áp dụng quy tắc phát âm IPA không?

Có, tiếng Anh có nhiều trường hợp ngoại lệ và không phải mọi từ đều tuân theo một quy tắc phát âm cứng nhắc. Tuy nhiên, IPA vẫn là công cụ hữu hiệu nhất để tra cứu và hiểu cách phát âm chuẩn của từng từ cụ thể, bất kể ngoại lệ.

Tôi có thể học phát âm tiếng Anh mà không cần IPA không?

Bạn có thể học phát âm tiếng Anh bằng cách bắt chước và nghe theo, nhưng việc này có thể mất nhiều thời gian hơn và dễ mắc lỗi. Bảng phiên âm tiếng Anh IPA cung cấp một hệ thống khoa học và chuẩn xác, giúp bạn hiểu rõ cơ chế tạo âm, từ đó phát âm tự tin và chuẩn xác hơn.

Làm thế nào để luyện tập các âm khó trong IPA?

Để luyện tập các âm khó, hãy tập trung vào khẩu hình miệng, vị trí lưỡi và sự rung của dây thanh quản. Bạn có thể sử dụng gương, ghi âm giọng nói của mình, hoặc tìm kiếm video hướng dẫn phát âm chi tiết cho từng âm cụ thể trong bảng phiên âm IPA.

IPA có giúp cải thiện kỹ năng nghe hiểu không?

Có, việc học bảng phiên âm tiếng Anh IPA giúp bạn nhận diện các âm thanh tiếng Anh một cách chính xác hơn, từ đó nâng cao khả năng phân biệt từ và hiểu rõ hơn những gì người bản xứ nói, đặc biệt là các từ có âm tương tự nhau.

Có ứng dụng hoặc công cụ nào hỗ trợ học IPA không?

Có nhiều ứng dụng và website hỗ trợ học IPA, ví dụ như ELSA Speak, Forvo (nghe phát âm từ người bản xứ), hoặc các từ điển trực tuyến như Oxford Learner’s Dictionaries, Cambridge Dictionary đều cung cấp phiên âm và âm thanh.

Bảng phiên âm IPA cho tiếng Anh Mỹ và Anh Anh có giống nhau không?

Bảng phiên âm IPA là chuẩn quốc tế, các ký hiệu âm cơ bản là giống nhau. Tuy nhiên, cách phát âm của một số từ hoặc cụm từ có thể khác nhau giữa tiếng Anh Mỹ (General American) và tiếng Anh Anh (Received Pronunciation), dẫn đến sự khác biệt nhỏ trong phiên âm.

Anh ngữ Oxford có các khóa học nào về phát âm không?

Anh ngữ Oxford cung cấp các khóa học tiếng Anh tổng quát và chuyên sâu, trong đó kỹ năng phát âm và ứng dụng bảng phiên âm tiếng Anh IPA luôn là một phần quan trọng để học viên có thể giao tiếp tự tin và hiệu quả nhất.

<>Bài Viết Đang HOT<>