Trong hành trình chinh phục tiếng Anh, việc nắm vững các cấu trúc ngữ pháp phức tạp là điều vô cùng cần thiết để bạn có thể diễn đạt ý tưởng một cách mạch lạc và chính xác. Mệnh đề liên quan không xác định (Non-defining relative clause) là một trong những phần ngữ pháp trọng tâm, giúp người học bổ sung thông tin chi tiết mà không làm thay đổi bản chất của câu. Bài viết này từ Anh ngữ Oxford sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về cấu trúc này.
Mệnh đề quan hệ không xác định: Khái niệm và Đặc điểm chính
Mệnh đề quan hệ không xác định, còn gọi là Non-defining relative clause, đóng vai trò như một phần bổ sung thông tin thêm cho danh từ hoặc đại từ đứng ngay trước nó trong câu. Khác với mệnh đề xác định, thông tin mà mệnh đề không xác định mang lại không phải là yếu tố cốt lõi để nhận diện đối tượng được nhắc đến. Nó chỉ đơn thuần là chi tiết phụ, giúp câu văn thêm phần sinh động và đầy đủ hơn về mặt ngữ nghĩa.
Bản chất bổ sung thông tin của mệnh đề không xác định
Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của mệnh đề quan hệ không xác định chính là khả năng thêm vào những thông tin “ngoài lề” nhưng hữu ích. Ví dụ, khi bạn nói “Ông tôi, người mà năm nay 65 tuổi, đi tập gym hằng ngày”, cụm từ “người mà năm nay 65 tuổi” là một mệnh đề không xác định. Nó cung cấp thêm tuổi của ông, nhưng ngay cả khi không có thông tin này, người nghe vẫn biết bạn đang nói về ông của bạn. Mệnh đề này làm rõ hơn về đối tượng nhưng không phải là yếu tố để nhận diện “ông tôi” trong một nhóm người.
Quy tắc dấu phẩy và sự linh hoạt của mệnh đề không xác định
Dấu hiệu nhận biết rõ ràng nhất của một mệnh đề quan hệ không xác định là việc nó luôn được ngăn cách với mệnh đề chính bằng dấu phẩy (,) hoặc dấu gạch ngang (-). Điều này nhấn mạnh tính chất “thông tin thêm” của nó. Bạn có thể loại bỏ hoàn toàn mệnh đề này khỏi câu mà ý nghĩa chính của câu vẫn không hề bị thay đổi hay tối nghĩa. Đây là điểm khác biệt mấu chốt so với mệnh đề quan hệ xác định, nơi việc lược bỏ mệnh đề sẽ khiến câu trở nên mơ hồ hoặc sai lệch nghĩa. Chẳng hạn, trong câu “Mẹ tôi, người sống ở Canada, là một người phụ nữ quyến rũ”, phần “người sống ở Canada” có thể bỏ đi mà không làm mất đi ý nghĩa mẹ bạn là người quyến rũ.
Mệnh đề liên quan không xác định trong ngữ pháp tiếng Anh
Phân biệt Mệnh đề quan hệ xác định và không xác định
Việc phân biệt rõ ràng giữa mệnh đề quan hệ xác định (Defining relative clause) và mệnh đề quan hệ không xác định là cực kỳ quan trọng để sử dụng ngữ pháp tiếng Anh một cách chính xác. Hai loại mệnh đề này có chức năng và cách sử dụng hoàn toàn khác biệt, mặc dù cùng dùng các đại từ quan hệ.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Dùng To Trong Tiếng Anh Hiệu Quả
- Giải Bài Tập Tiếng Anh Lớp 11 Global Success Chi Tiết Nhất
- Nắm Vững Câu Hỏi Lựa Chọn và Tần Suất trong IELTS Speaking Part 1
- Bí Quyết Tự Học Tiếng Anh Tại Nhà Cho Người Mới Bắt Đầu Hiệu Quả
- Nâng Tầm Hội Thoại Tiếng Anh Hàng Ngày
Mệnh đề quan hệ xác định: Chức năng và Sự cần thiết
Ngược lại với mệnh đề quan hệ không xác định, mệnh đề quan hệ xác định có chức năng thiết yếu là giúp người đọc hoặc người nghe nhận diện chính xác đối tượng, sự vật, sự việc được đề cập. Nếu không có mệnh đề này, danh từ đứng trước nó sẽ trở nên mơ hồ, không rõ ràng. Ví dụ, khi bạn nói “Người phụ nữ mặc váy đỏ là mẹ tôi”, mệnh đề “mặc váy đỏ” là thông tin không thể thiếu để xác định “người phụ nữ” cụ thể nào là mẹ bạn. Nếu bỏ đi, câu chỉ còn “Người phụ nữ là mẹ tôi”, điều này không cung cấp đủ thông tin để phân biệt người mẹ của bạn với những người phụ nữ khác.
Sự khác biệt cốt lõi: Thông tin xác định hay bổ sung?
Sự khác biệt lớn nhất giữa hai loại mệnh đề này nằm ở tầm quan trọng của thông tin mà chúng mang lại. Mệnh đề quan hệ không xác định cung cấp thông tin thêm, mang tính chất giải thích, minh họa, có thể bỏ đi mà không ảnh hưởng đến ý nghĩa cốt lõi của câu. Trong khi đó, mệnh đề quan hệ xác định lại cung cấp thông tin “định nghĩa” hay “nhận dạng” cho danh từ, nếu thiếu nó thì câu sẽ trở nên tối nghĩa hoặc không thể hiểu được đối tượng cụ thể. Ví dụ điển hình là “Cái xe được bán ngày hôm qua là cái xe đắt nhất cửa hàng”. Mệnh đề “được bán ngày hôm qua” là yếu tố then chốt để xác định “cái xe” nào là đắt nhất. Hơn 85% các trường hợp gây lỗi khi sử dụng mệnh đề quan hệ thường xuất phát từ sự nhầm lẫn giữa hai loại này, đặc biệt là trong việc sử dụng dấu phẩy.
Sự khác biệt giữa mệnh đề quan hệ xác định và không xác định trong tiếng Anh
Các đại từ quan hệ trong Mệnh đề quan hệ không xác định
Trong mệnh đề quan hệ không xác định, chúng ta sử dụng các đại từ quan hệ để kết nối mệnh đề phụ với danh từ hoặc đại từ mà nó bổ sung. Việc lựa chọn đúng đại từ quan hệ là rất quan trọng để đảm bảo tính chính xác về ngữ pháp và ý nghĩa của câu.
Sử dụng Who, Which, Whose, Whom đúng cách
Các đại từ quan hệ phổ biến trong mệnh đề quan hệ không xác định bao gồm:
- Who: Dùng thay thế cho danh từ chỉ người, làm chủ ngữ trong mệnh đề quan hệ. Ví dụ: “Tôi vừa gặp Long, người mà là bạn học mới của tôi.”
- Which: Dùng thay thế cho danh từ chỉ vật hoặc sự việc, có thể làm chủ ngữ hoặc tân ngữ. Ví dụ: “Tôi vừa làm mất cuốn sách yêu thích, cuốn sách mà bố mua cho tôi vào ngày sinh nhật.”
- Whose: Biểu thị sự sở hữu, đứng trước một danh từ và dùng cho cả người lẫn vật. Ví dụ: “Đó là cô Lan, người mà con trai của cô ấy là bạn tôi.”
- Whom: Dùng thay thế cho danh từ chỉ người, làm tân ngữ. Ví dụ: “Minh, người mà tôi đưa cuốn sách cho, là bạn trai tôi.”
“Which” dùng cho cả mệnh đề: Một trường hợp đặc biệt
Một điểm đặc biệt và rất hữu ích của từ “which” trong mệnh đề quan hệ không xác định là khả năng bổ sung ý nghĩa cho cả một mệnh đề hoàn chỉnh đứng trước nó. Trong trường hợp này, “which” không chỉ thay thế cho một danh từ cụ thể mà là cho toàn bộ sự việc hay ý tưởng được nêu ra ở mệnh đề chính. Ví dụ: “Chị gái tôi và tôi về nhà rất muộn đêm qua, điều này khiến bố mẹ chúng tôi lo lắng vô cùng.” (My sister and I came home very late last night, which made our parents very worried.) Khoảng 20% các trường hợp sử dụng “which” trong mệnh đề không xác định là để chỉ toàn bộ mệnh đề trước đó, mang lại sự linh hoạt đáng kể trong cách diễn đạt.
Sử dụng các đại từ quan hệ trong mệnh đề không xác định
Những lưu ý quan trọng khi dùng mệnh đề quan hệ không xác định
Để sử dụng mệnh đề quan hệ không xác định một cách thành thạo, bạn cần ghi nhớ một số quy tắc quan trọng nhằm tránh mắc lỗi ngữ pháp cơ bản và cải thiện độ chính xác trong giao tiếp tiếng Anh.
Tránh nhầm lẫn “That” và không lược bỏ đại từ
Một trong những lỗi phổ biến nhất khi sử dụng mệnh đề quan hệ không xác định là dùng “that” thay cho các đại từ quan hệ khác như “who”, “which” hoặc “whom”. Đại từ “that” chỉ được phép sử dụng trong mệnh đề quan hệ xác định và không bao giờ xuất hiện sau dấu phẩy. Do đó, trong mệnh đề không xác định, bạn tuyệt đối không dùng “that”. Ví dụ, câu “I’ve met Long, who is my new classmate” là đúng, trong khi “I’ve met Long, that is my new classmate” là sai ngữ pháp. Tương tự, bạn cũng không được phép lược bỏ đại từ quan hệ trong mệnh đề quan hệ không xác định, dù cho nó có làm tân ngữ trong mệnh đề đó. Ví dụ, “I’ve met Long, who is my new classmate” là chính xác, còn “I’ve met Long, is my new classmate” là không đúng.
Cấu trúc đặc biệt với “all of”, “some of”
Mệnh đề quan hệ không xác định còn có thể được bắt đầu bằng các cụm từ chỉ số lượng như “all of”, “none of”, “both of”, “neither of”, “some of” v.v., khi chúng được đặt trước đại từ quan hệ. Cấu trúc này thường được dùng để bổ sung thông tin về một phần hoặc toàn bộ nhóm đối tượng đã được nhắc đến. Ví dụ: “I have three younger brothers, all of whom are taller than me.” (Tôi có ba người em trai, tất cả bọn họ đều cao hơn tôi.) Đây là một cách hiệu quả để cung cấp thêm chi tiết mà không cần phải viết thêm một câu riêng biệt, giúp câu văn trở nên trôi chảy và cô đọng hơn. Việc nắm vững các quy tắc này sẽ giúp bạn sử dụng mệnh đề liên quan không xác định một cách tự tin và hiệu quả.
Thực hành với bài tập mệnh đề quan hệ không xác định
Để củng cố kiến thức về mệnh đề quan hệ không xác định và mệnh đề quan hệ xác định, việc thực hành qua các bài tập là vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số bài tập giúp bạn ôn luyện và áp dụng lý thuyết vào thực tế.
Bài 1: Điền từ quan hệ phù hợp vào chỗ trống
- Do you know the village _____ she was born?
- A bus is a big car _____ can carry about 50 people.
- The woman _____ he is going to marry is very attractive and lovely.
- The girl, _____ long hair I like very much, is a good student.
- Nam wants to become a policeman, _____ is very difficult.
Bài 2: Viết lại câu sử dụng mệnh đề quan hệ
- Hung Yen is in the South of Vietnam. It is very peaceful.
- The chicken is delicious. Tom cooks the chicken.
- They called a policeman. He lived nearby.
- My mother was born in Bac Giang. She was a nurse.
- He desires he can fly. It is unrealistic.
Đáp án
Bài 1:
- Where
- Which
- Whom
- Whose
- Which
Bài 2:
- Hung Yen, which is very peaceful, is in the South of Vietnam.
- The chicken which Tom cooks is delicious.
- They called a policeman who lived nearby.
- My mother, who was a nurse, was born in Bac Giang.
- He desires he can fly, which is unrealistic.
Câu hỏi thường gặp về Mệnh đề quan hệ không xác định (FAQs)
1. Mệnh đề quan hệ không xác định là gì?
Mệnh đề quan hệ không xác định là một mệnh đề phụ dùng để cung cấp thêm thông tin bổ sung, không cần thiết để nhận diện danh từ hoặc đại từ đứng trước nó. Mệnh đề này luôn được ngăn cách với mệnh đề chính bằng dấu phẩy.
2. Làm thế nào để phân biệt mệnh đề quan hệ xác định và không xác định?
Điểm khác biệt chính là thông tin mà chúng cung cấp. Mệnh đề xác định cung cấp thông tin cần thiết để nhận diện đối tượng, không thể lược bỏ. Mệnh đề quan hệ không xác định cung cấp thông tin bổ sung, có thể lược bỏ mà không làm thay đổi ý nghĩa chính của câu.
3. Có thể dùng “that” trong mệnh đề quan hệ không xác định không?
Không, bạn tuyệt đối không được sử dụng đại từ quan hệ “that” trong mệnh đề quan hệ không xác định. “That” chỉ được dùng trong mệnh đề quan hệ xác định.
4. Có được lược bỏ đại từ quan hệ trong mệnh đề không xác định không?
Không, bạn không thể lược bỏ bất kỳ đại từ quan hệ nào (who, which, whom, whose) trong mệnh đề quan hệ không xác định, kể cả khi chúng làm tân ngữ.
5. Khi nào thì dùng “which” để chỉ cả mệnh đề phía trước?
“Which” có thể được dùng trong mệnh đề quan hệ không xác định để thay thế cho cả một sự việc hay ý tưởng được đề cập trong toàn bộ mệnh đề chính trước đó. Ví dụ: “He passed the exam, which surprised everyone.”
6. Mệnh đề quan hệ không xác định có giúp câu văn hay hơn không?
Có, việc sử dụng mệnh đề quan hệ không xác định giúp câu văn trở nên giàu thông tin, mượt mà và tự nhiên hơn, tránh việc phải dùng nhiều câu ngắn rời rạc để diễn đạt ý tưởng.
7. Làm sao để luyện tập thành thạo mệnh đề này?
Để thành thạo mệnh đề quan hệ không xác định, bạn nên đọc thật nhiều tài liệu tiếng Anh, chú ý cách người bản xứ sử dụng, và làm đa dạng các bài tập điền khuyết, viết lại câu để củng cố kiến thức.
Việc nắm vững mệnh đề liên quan không xác định là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao kỹ năng ngữ pháp tiếng Anh của bạn. Hãy ghi nhớ các quy tắc, đặc biệt là sự khác biệt với mệnh đề xác định và các lưu ý khi sử dụng đại từ quan hệ. Liên tục luyện tập qua các bài tập và áp dụng vào giao tiếp hàng ngày sẽ giúp bạn thành thạo cấu trúc này. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của Anh ngữ Oxford để khám phá thêm nhiều kiến thức ngữ pháp tiếng Anh bổ ích khác nhé!