Cấu trúc câu chẻ (còn được biết đến với tên gọi cleft sentences) là một công cụ ngữ pháp mạnh mẽ trong tiếng Anh, giúp người học và người dùng ngôn ngữ thể hiện sự tập trung vào một thành phần cụ thể trong câu. Việc hiểu rõ và áp dụng thành thạo cấu trúc này sẽ nâng cao đáng kể khả năng diễn đạt cũng như cải thiện điểm số trong các kỳ thi tiếng Anh quan trọng, giúp bài viết trở nên chuyên nghiệp hơn.
Cấu Trúc Câu Chẻ Là Gì Và Vai Trò Quan Trọng Của Nó
Định Nghĩa Cơ Bản Về Câu Chẻ
Câu chẻ là một cấu trúc đặc biệt được sử dụng để phân tách và nhấn mạnh một phần thông tin trong câu, thu hút sự chú ý của người nghe hoặc người đọc vào thành phần đó. Thay vì trình bày thông tin một cách đơn thuần, cấu trúc nhấn mạnh này chia câu gốc thành hai mệnh đề, thường được liên kết bởi một đại từ quan hệ như “who”, “whom”, “which”, “that” hoặc “where”, “when”. Điểm đặc trưng của phần lớn câu chẻ là chúng bắt đầu bằng chủ ngữ giả “It”, tạo nên sự linh hoạt trong việc nhấn mạnh nhiều thành phần khác nhau.
Chức Năng Chính Của Cấu Trúc Nhấn Mạnh
Chức năng cốt lõi của cấu trúc câu chẻ là làm nổi bật một đối tượng cụ thể. Đối tượng được nhấn mạnh có thể là chủ ngữ (người hoặc vật thực hiện hành động), tân ngữ (người hoặc vật chịu tác động của hành động), hoặc các loại trạng ngữ (chỉ thời gian, địa điểm, cách thức, nguyên nhân hay mục đích). Thông qua việc sử dụng câu chẻ, người nói hoặc người viết có thể định hướng sự tập trung của khán giả vào thông tin quan trọng nhất, làm cho thông điệp trở nên rõ ràng và có sức thuyết phục hơn trong giao tiếp hàng ngày hoặc trong các bài luận học thuật.
Các Dạng Cấu Trúc Câu Chẻ Phổ Biến Nhất
Việc nắm vững các cấu trúc câu chẻ cơ bản với chủ ngữ giả “It” là nền tảng quan trọng để sử dụng thành thạo loại hình ngữ pháp này. Mỗi dạng sẽ giúp bạn làm nổi bật một thành phần khác nhau của câu gốc, từ đó truyền tải ý nghĩa chính xác và hiệu quả.
Nhấn Mạnh Chủ Ngữ Với “It-cleft”
Khi muốn làm nổi bật chủ thể của hành động, tức là ai hoặc cái gì đã thực hiện hành động đó, cấu trúc câu chẻ nhấn mạnh chủ ngữ là lựa chọn lý tưởng. Cấu trúc này giúp người đọc hoặc người nghe ngay lập tức nhận ra đối tượng chính mà câu văn muốn đề cập.
Cấu trúc:
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Kỹ Năng Sử Dụng Dấu Câu Trong Tiếng Anh Thành Thạo
- Nắm Vững Các Mùa Trong Tiếng Anh Với Từ Vựng, Ngữ Pháp & Thành Ngữ
- Hiểu Rõ Trạng Từ Chỉ Mức Độ: Hướng Dẫn Chi Tiết
- Tổng Hợp Từ Vựng Và Cách Nói Về Bạn Thân Hiệu Quả
- Hướng Dẫn Trả Lời Thư Mời Phỏng Vấn Tiếng Anh Chuyên Nghiệp
| Thành phần được nhấn mạnh | Cấu trúc | Ví dụ |
|---|---|---|
| Chủ ngữ (người) | It + be + Chủ ngữ (người) + who/that + V… | Harry got injured in the match yesterday. => It was Harry who got injured in the match yesterday. (Chính là Harry bị thương trong trận đấu ngày hôm qua.) |
| Chủ ngữ (vật) | It + be + Chủ ngữ (vật) + that + V… | The cat broke this vase. => It was the cat that broke this vase. (Chính là con mèo làm vỡ lọ hoa này.) |
Việc sử dụng “who” cho người và “that” cho cả người và vật trong trường hợp này mang lại sự linh hoạt. Tuy nhiên, trong văn phong trang trọng, “who” thường được ưu tiên khi nhấn mạnh người.
cấu trúc câu chẻ nhấn mạnh chủ ngữ trong tiếng anh
Nhấn Mạnh Tân Ngữ Với “It-cleft”
Tương tự như nhấn mạnh chủ ngữ, cấu trúc câu chẻ cũng có khả năng làm nổi bật tân ngữ – đối tượng bị tác động bởi hành động trong câu. Điều này giúp làm rõ ai hoặc cái gì đã nhận lấy hành động, thường được sử dụng khi tân ngữ là thông tin mới hoặc quan trọng mà người nói muốn truyền đạt.
Cấu trúc:
| Thành phần được nhấn mạnh | Cấu trúc | Ví dụ |
|---|---|---|
| Tân ngữ (người) | It + be + Tân ngữ (người) + whom/that + S + V… | I bought my mother a bunch of flowers yesterday. => It was my mother whom I bought a bunch of flowers yesterday. (Mẹ tôi chính là người tôi mua tặng bó hoa hôm qua.) |
| Tân ngữ (vật) | It + be + Tân ngữ (vật) + that + S + V… | My grandma knitted her dog a tiny sweater. => It was my grandma’s dog that she knitted a tiny sweater. (Chính là chú chó của bà tôi được bà đan cho một chiếc áo len xinh xắn.) |
Trong trường hợp này, “whom” thường được dùng cho tân ngữ chỉ người, đặc biệt trong văn phong trang trọng, trong khi “that” được dùng phổ biến cho cả người và vật trong các ngữ cảnh thông thường.
Nhấn Mạnh Trạng Ngữ Với “It-cleft”
Khi thông tin quan trọng nhất trong câu là thời gian, địa điểm, cách thức hoặc nguyên nhân của một hành động, cấu trúc câu chẻ nhấn mạnh trạng ngữ sẽ phát huy tác dụng. Nó giúp người đọc hoặc người nghe tập trung vào bối cảnh diễn ra hành động, cung cấp cái nhìn chi tiết hơn về sự việc.
Cấu trúc:
| Thành phần được nhấn mạnh | Cấu trúc | Ví dụ |
|---|---|---|
| Trạng ngữ | It + be + Trạng ngữ (Adverb) + that + S + V + O… | I met Taylor last night. => It was last night that I met Taylor Swift. (Chính đêm hôm qua tôi được gặp Taylor Swift.) |
| Our class stayed at this hotel during the last vacation in Ha Long bay. => It was at this hotel that our class stayed during the last vacation in Ha Long bay. (Chính là khách sạn này chúng tôi ở trong suốt kỳ nghỉ vừa rồi tại Hạ Long.) |
Dù là trạng ngữ chỉ thời gian hay địa điểm, cấu trúc này vẫn giữ nguyên sự đơn giản và hiệu quả. Việc sử dụng “that” sau trạng ngữ là cách phổ biến nhất để liên kết các mệnh đề trong loại cấu trúc nhấn mạnh này.
Cấu trúc câu chẻ trạng ngữ trong câu
Khám Phá Các Biến Thể Của Cấu Trúc Câu Chẻ
Ngoài các dạng câu chẻ cơ bản với chủ ngữ giả “It”, tiếng Anh còn có một số biến thể khác, mang lại sự linh hoạt và sắc thái ý nghĩa phong phú hơn. Những cấu trúc này thường được gọi là pseudo-cleft sentences (câu chẻ giả) hoặc inverted cleft sentences (câu chẻ đảo), cho phép nhấn mạnh động từ hoặc cả một mệnh đề.
Câu Chẻ Với Động Từ Bị Động
Cấu trúc câu chẻ có thể kết hợp hiệu quả với thể bị động để nhấn mạnh đối tượng chịu tác động của hành động. Điều này đặc biệt hữu ích khi muốn tập trung vào kết quả hoặc đối tượng bị ảnh hưởng, thay vì người thực hiện hành động.
Cấu trúc:
| Thành phần được nhấn mạnh | Cấu trúc | Ví dụ |
|---|---|---|
| Đối tượng (người) | It + be + Đối tượng + whom/that + be + V3… | My dad was fired last month. => It was my dad who was fired last month. (Bố tôi chính là người vừa bị sa thải tháng trước.) |
| Đối tượng (vật) | It + be + Đối tượng + that + be + V3… | This car has been repaired 4 times so far. => It was this car that has been repaired 4 times so far. (Chính chiếc xe này đã được sửa tới 4 lần rồi.) |
Sự kết hợp này tạo ra một cách diễn đạt mạnh mẽ, thu hút sự chú ý vào thành phần quan trọng của câu bị động. Đây là một kỹ thuật nâng cao để cải thiện văn phong và làm rõ ý nghĩa.
Câu Chẻ Với Từ Để Hỏi (Wh-cleft hay Pseudo-cleft)
Cấu trúc câu chẻ dạng này, thường được gọi là pseudo-cleft sentences hoặc Wh-clefts, sử dụng các từ để hỏi như “What”, “Where”, “When”, “Why”, “Who” làm chủ ngữ của mệnh đề đầu tiên. Nó thường dùng để nhấn mạnh một hoạt động, một sự vật hoặc một thông tin cụ thể nào đó.
Cấu trúc:
| Cấu trúc | Ví dụ |
|---|---|
| Wh-question + S + V + be + … | I just want to go home right now. => What I just want is to go home right now. (Những gì tôi muốn chỉ là về nhà ngay bây giờ.) |
| He was born in this small village. => Where he was born was in this small village. (Nơi anh ấy sinh ra chính là ngồi làng nhỏ này.) |
Loại cấu trúc nhấn mạnh này rất linh hoạt và thường được sử dụng trong giao tiếp hàng ngày để tập trung vào một chi tiết cụ thể mà người nói muốn làm nổi bật.
Câu Chẻ Với “There”
Mặc dù ít phổ biến hơn cấu trúc câu chẻ với “It”, câu chẻ sử dụng “There” vẫn có thể được dùng để giới thiệu hoặc nhấn mạnh sự tồn tại của một người hay vật. Nó thường được sử dụng trong các ngữ cảnh trang trọng hoặc trong văn viết để giới thiệu một thông tin mới với sự nhấn mạnh.
Cấu trúc:
| Thành phần được nhấn mạnh | Cấu trúc | Ví dụ |
|---|---|---|
| Đối tượng (người) | There + be + Đối tượng (người) + who/that + S + V … | She really wants to meet a person. => There is a person that she really wants to meet. (Có một người mà cô ấy rất muốn gặp.) |
| Đối tượng (vật) | There + be + Đối tượng (vật) + that + S + V … | I would love to buy a new car. => There is a new car that I would love to buy. (Có một chiếc xe mới mà tôi rất muốn mua.) |
Cấu trúc này hữu ích khi bạn muốn thu hút sự chú ý vào sự hiện diện của một người hoặc vật cụ thể trong một ngữ cảnh nào đó, thường mang lại một sắc thái trang trọng hơn.
Câu Chẻ Với “All”
Khi muốn nhấn mạnh “tất cả” những gì ai đó muốn, cần, hoặc đã làm, cấu trúc câu chẻ với “All” là một lựa chọn mạnh mẽ. Cấu trúc này làm nổi bật toàn bộ hành động hoặc mong muốn mà không bỏ sót bất kỳ chi tiết nào.
Cấu trúc:
| Cấu trúc | Ví dụ |
|---|---|
| All + S + V + be + … | I want my lost keys back. => All I want is my lost keys back. (Tất cả những gì tôi muốn là lấy lại được chìa khóa đã mất.) |
| Linda treasured her old house only. => All Linda treasured was her old house only. (Tất cả những gì Linda trân quý chỉ là ngôi nhà cũ của cô ấy.) |
Cấu trúc nhấn mạnh với “All” thường mang tính biểu cảm cao, được dùng để nhấn mạnh sự duy nhất hoặc toàn bộ của một hành động hay mong muốn.
cấu trúc ngữ pháp câu chẻ với all
Câu Chẻ Đảo Ngược (Inverted Cleft)
Câu chẻ đảo là một dạng ít phổ biến hơn nhưng vẫn có giá trị trong việc tạo sự nhấn mạnh. Thay vì bắt đầu bằng “It” hoặc một từ để hỏi, cấu trúc này đảo ngược vị trí của mệnh đề nhấn mạnh và mệnh đề phụ, tạo ra một sắc thái trang trọng hoặc nhấn mạnh đặc biệt.
Cấu trúc:
| Cấu trúc | Ví dụ |
|---|---|
| S + be + all/wh-question + S + V… | I want a new dress for this summer. => A new dress was what I want for this summer. (Một chiếc váy mới là những gì tôi cần cho mùa hè này.) |
| David will make the decision tomorrow. => Tomorrow will be when David makes the decision. (Ngày mai sẽ là lúc David đưa ra quyết định.) |
Loại cấu trúc câu chẻ này thường được sử dụng trong văn viết học thuật hoặc các bài phát biểu để tạo hiệu ứng ấn tượng và làm nổi bật thông tin một cách khéo léo.
Tại Sao Cần Sử Dụng Cấu Trúc Câu Chẻ?
Việc sử dụng cấu trúc câu chẻ không chỉ đơn thuần là áp dụng một quy tắc ngữ pháp mà còn là một kỹ năng quan trọng để nâng cao hiệu quả giao tiếp. Nó giúp người nói và người viết truyền tải thông điệp một cách chính xác và có sức thuyết phục hơn.
Nâng Cao Sự Tập Trung Và Tính Rõ Ràng
Một trong những lý do chính để sử dụng câu chẻ là khả năng định hướng sự chú ý của người đọc hoặc người nghe. Khi bạn muốn một phần thông tin cụ thể (chủ ngữ, tân ngữ, trạng ngữ) nổi bật hơn những phần còn lại, cấu trúc câu chẻ là giải pháp hoàn hảo. Nó giúp loại bỏ sự mơ hồ và làm cho thông điệp trở nên rõ ràng tuyệt đối, đảm bảo rằng ý chính của bạn được tiếp nhận một cách chính xác.
Tạo Tính Nhấn Mạnh Tự Nhiên Cho Thông Tin
Cấu trúc câu chẻ không chỉ làm nổi bật thông tin mà còn tạo ra một dòng chảy tự nhiên và linh hoạt trong câu. Thay vì chỉ sử dụng các từ nhấn mạnh đơn lẻ, câu chẻ tích hợp sự nhấn mạnh vào cấu trúc ngữ pháp của câu, làm cho nó trở nên mượt mà và thuyết phục hơn. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn muốn thể hiện sự tương phản, điều chỉnh sự chú ý của người nghe từ một thông tin đã biết sang một thông tin mới và quan trọng.
Những Lỗi Thường Gặp Khi Dùng Cấu Trúc Câu Chẻ
Mặc dù cấu trúc câu chẻ mang lại nhiều lợi ích, người học vẫn có thể mắc phải một số lỗi phổ biến nếu không nắm vững quy tắc. Việc nhận diện và khắc phục những lỗi này sẽ giúp bạn sử dụng cấu trúc nhấn mạnh một cách chính xác hơn.
Nhầm Lẫn Giữa “That” Và Các Đại Từ Quan Hệ Khác
Một trong những lỗi thường gặp nhất là việc sử dụng sai các đại từ quan hệ như “who”, “whom”, “which” thay cho “that” hoặc ngược lại. “That” có thể thay thế cho cả người và vật trong hầu hết các trường hợp của cấu trúc câu chẻ với “It”. Tuy nhiên, khi nhấn mạnh người, “who” (cho chủ ngữ) hoặc “whom” (cho tân ngữ, trong văn phong trang trọng) thường được ưu tiên. Ví dụ, nếu bạn muốn nói “Chính là Mary đã giúp tôi”, bạn nên dùng “It was Mary who helped me” thay vì “It was Mary that helped me” (dù “that” không sai).
Sai Lệch Trong Chia Động Từ “To Be”
Động từ “to be” trong cấu trúc câu chẻ (It is… hoặc It was…) phải luôn chia theo chủ ngữ giả “It”, không phải theo thành phần được nhấn mạnh. Ví dụ, nếu bạn nhấn mạnh một danh từ số nhiều, “It was my friends who…” vẫn đúng, chứ không phải “It were my friends who…”. Lỗi này thường xảy ra khi người học cố gắng chia động từ theo số ít/số nhiều của thành phần được nhấn mạnh, dẫn đến sai ngữ pháp nghiêm trọng.
Mẹo Thực Hành Hiệu Quả Cấu Trúc Câu Chẻ
Để thực sự làm chủ cấu trúc câu chẻ, việc luyện tập thường xuyên và có phương pháp là điều cần thiết. Những mẹo sau đây sẽ giúp bạn cải thiện khả năng sử dụng cấu trúc nhấn mạnh này một cách tự nhiên và chính xác.
Nhận Diện Đối Tượng Cần Nhấn Mạnh
Trước khi chuyển đổi một câu sang cấu trúc câu chẻ, hãy xác định rõ ràng bạn muốn nhấn mạnh thành phần nào: chủ ngữ, tân ngữ, hay trạng ngữ (thời gian, địa điểm, cách thức). Việc này đòi hỏi bạn phải hiểu rõ ý nghĩa gốc của câu và mục đích giao tiếp của mình. Ví dụ, trong câu “John gave me a book yesterday”, nếu bạn muốn nhấn mạnh “John”, đó là chủ ngữ. Nếu bạn muốn nhấn mạnh “a book”, đó là tân ngữ. Nếu muốn nhấn mạnh “yesterday”, đó là trạng ngữ thời gian.
Thực Hành Qua Các Bài Tập Ứng Dụng
Cách tốt nhất để củng cố kiến thức về cấu trúc câu chẻ là thông qua việc luyện tập đa dạng. Hãy thử viết lại các câu thông thường sang dạng câu chẻ để nhấn mạnh các thành phần khác nhau. Bạn cũng có thể tìm kiếm các bài tập điền vào chỗ trống hoặc lựa chọn đáp án đúng để rèn luyện khả năng nhận diện và áp dụng cấu trúc. Bên cạnh đó, việc đọc và nghe tiếng Anh thường xuyên, đặc biệt là các bài báo, đoạn hội thoại hoặc diễn văn, sẽ giúp bạn làm quen với cách người bản xứ sử dụng cấu trúc nhấn mạnh này trong ngữ cảnh thực tế.
Bài Tập Củng Cố Kiến Thức Về Câu Chẻ
Để giúp bạn ôn tập và nắm vững hơn về cấu trúc câu chẻ, dưới đây là một số bài tập vận dụng. Hãy cố gắng áp dụng những kiến thức đã học để hoàn thành chúng một cách chính xác nhất.
Bài 1: Viết Lại Câu Với Cấu Trúc Nhấn Mạnh
Viết lại câu theo gợi ý sao cho ý nghĩa câu không thay đổi:
- This book is the new edition this year from ABC publisher.
- => It is…
- I wished Mary to pass her exams with flying colors.
- => It was…
- My younger brother just wanted a pair of shoes for his 10th birthday.
- => All…
- The train departs at 10 o’clock every morning.
- => 10 o’ clock every morning…
- This movie was filmed in Shanghai.
- => Where…
Bài 2: Hoàn Thành Câu Với Từ Thích Hợp
Điền từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành câu với cấu trúc câu chẻ:
- It was my mother … cooked the dinner.
- …. he wanted to inherit was not the house, but the money instead.
- Bangkok is …. Nam wants to make the proposal to Linh.
- It is the chair … has been removed to make way for a new desk.
- … you want to see at this moment must be someone really important to you.
Gợi Ý Đáp Án Chi Tiết
Bài 1:
- It is this book that is the new edition this year from ABC publisher.
- It was Mary whom/that I wished to pass her exams with flying colors.
- All my younger brother wanted for his 10th birthday was just a pair of shoes.
- 10 o’ clock every morning is when the train departs.
- Where this movie was filmed was in Shanghai.
Bài 2:
- who/that
- What/All
- where
- that
- Whom
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQs)
-
Cấu trúc câu chẻ là gì và khi nào nên sử dụng nó?
Cấu trúc câu chẻ là một cách sắp xếp lại câu để nhấn mạnh một thành phần cụ thể (chủ ngữ, tân ngữ, trạng ngữ). Bạn nên sử dụng nó khi muốn làm nổi bật thông tin đó, thu hút sự chú ý của người nghe/đọc, hoặc khi muốn tạo sự tương phản. -
Đại từ quan hệ nào thường được dùng trong câu chẻ với “It”?
Trong cấu trúc câu chẻ với “It”, đại từ “that” là phổ biến nhất và có thể dùng cho cả người và vật. Tuy nhiên, “who” hoặc “whom” thường được dùng khi nhấn mạnh người, và “which” cũng có thể dùng cho vật. -
Có phải tất cả các câu chẻ đều bắt đầu bằng “It is…” không?
Không, mặc dù “It is…” là dạng phổ biến nhất của cấu trúc câu chẻ, nhưng còn có các biến thể khác như Wh-clefts (bắt đầu bằng “What”, “Where”, “When”, v.v.), câu chẻ với “All”, hoặc câu chẻ đảo ngược. -
Làm thế nào để phân biệt câu chẻ và câu bình thường?
Cấu trúc câu chẻ luôn có hai mệnh đề: một mệnh đề chính (thường là “It + be + phần nhấn mạnh”) và một mệnh đề phụ được liên kết bởi đại từ quan hệ, trong khi câu bình thường không có sự phân tách rõ ràng như vậy để nhấn mạnh. -
Cấu trúc câu chẻ có làm tăng tính trang trọng của câu không?
Trong nhiều trường hợp, cấu trúc câu chẻ có thể làm tăng tính trang trọng hoặc học thuật cho câu văn, đặc biệt là khi sử dụng các dạng phức tạp hơn như cấu trúc nhấn mạnh với “whom” hoặc câu chẻ đảo. -
“Pseudo-cleft sentences” (câu chẻ giả) có gì khác biệt so với “It-cleft sentences”?
It-cleft sentences (câu chẻ với “It”) nhấn mạnh một phần thông tin bằng cách đặt nó sau “It + be”. Ngược lại, pseudo-cleft sentences (thường bắt đầu bằng từ để hỏi như “What”) nhấn mạnh một thông tin bằng cách đặt nó ở cuối câu, sau động từ “be”, và thường nhấn mạnh hành động hoặc một mệnh đề. -
Có giới hạn nào về thành phần câu có thể được nhấn mạnh bằng câu chẻ không?
Bạn có thể nhấn mạnh chủ ngữ, tân ngữ, và các trạng ngữ (thời gian, địa điểm, cách thức, lý do). Tuy nhiên, bạn không thể nhấn mạnh động từ chính của câu bằng cấu trúc câu chẻ dạng “It-cleft”, thay vào đó bạn sẽ sử dụng Wh-clefts hoặc cấu trúc khác để nhấn mạnh hành động.
Cấu trúc câu chẻ là một mảng ngữ pháp vô cùng hữu ích trong tiếng Anh, giúp người học thể hiện ý nghĩa một cách chính xác và tinh tế hơn. Từ việc làm rõ chủ thể, tân ngữ cho đến bối cảnh trạng ngữ, cấu trúc nhấn mạnh này mang lại sự linh hoạt đáng kể trong giao tiếp và viết lách. Việc thường xuyên luyện tập và áp dụng các dạng câu chẻ khác nhau sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng sử dụng tiếng Anh của mình lên một tầm cao mới, đặc biệt hữu ích khi học tại Anh ngữ Oxford.