Nắm Vững Phát Âm Tiếng Anh: Khắc Phục Lỗi Thường Gặp Của Người Việt - Anh ngữ Oxford

Trang Chủ / Tin tức / Nắm Vững Phát Âm Tiếng Anh: Khắc Phục Lỗi Thường Gặp Của Người Việt

Phát âm tiếng Anh người Việt thường gặp phải nhiều thách thức do sự khác biệt sâu sắc giữa hai hệ thống ngữ âm. Để cải thiện kỹ năng giao tiếp và tự tin hơn khi sử dụng tiếng Anh, việc hiểu rõ các lỗi phổ biến, nguyên nhân gốc rễ và áp dụng phương pháp học tập hiệu quả là vô cùng cần thiết. Bài viết này của Anh ngữ Oxford sẽ đi sâu phân tích những đặc điểm ngữ âm riêng biệt, chỉ ra các lỗi sai thường gặp và đưa ra lời khuyên thiết thực giúp bạn cải thiện phát âm tiếng Anh một cách tự nhiên và chính xác.

Xem Nội Dung Bài Viết

Hiểu Sâu Sắc Khác Biệt Cơ Bản Giữa Ngữ Âm Tiếng Việt Và Tiếng Anh

Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa tiếng Việt và tiếng Anh mà hầu hết người học đều nhận thấy nằm ở cấu trúc từ vựng. Trong khi mỗi âm tiết trong tiếng Việt thường được mã hóa thành một từ riêng biệt, tiếng Anh lại có thể xuất hiện các từ với hai, ba hoặc nhiều âm tiết hơn. Điều này có nghĩa là tiếng Việt là một ngôn ngữ đơn âm, trong khi tiếng Anh là một ngôn ngữ đa âm. Sự khác biệt cơ bản này là gốc rễ của nhiều vấn đề phát âm tiếng Anh người Việt thường gặp.

Ảnh Hưởng Của Tính Đơn Âm Và Đa Âm Lên Trọng Âm

Khi đọc các câu tiếng Việt, mỗi từ thường được phát âm rõ ràng, đồng đều với một khoảng thời gian tương đối ngang nhau. Ngược lại, tiếng Anh lại chú trọng đến trọng âm trong các từ đa âm tiết, nơi một âm tiết sẽ được phát âm cao hơn, dài hơn và mạnh hơn so với các âm còn lại trong cùng một từ. Ví dụ điển hình là từ “âm thanh” trong tiếng Việt, mỗi từ đơn được đọc rõ và tròn vành như nhau, trong khi từ “popular” trong tiếng Anh lại được nhấn mạnh vào âm tiết đầu tiên: /ˈpɒp.jə.lər/.

Đối với các ngôn ngữ đa âm, trọng âm có vai trò quyết định đến khả năng hiểu đúng của người nghe. Việc nhấn trọng âm sai có thể làm thay đổi hoàn toàn ý nghĩa của từ. Chẳng hạn, từ “record” có hai cách nhấn âm: “RE-cord” (danh từ: thành tích, kỷ lục) và “re-CORD” (động từ: ghi chép, ghi lại). Dù đây là một sự khác biệt cơ bản, nhiều người học mới bắt đầu thường bỏ qua quy tắc nhấn trọng âm này, dẫn đến việc phát âm tiếng Anh trở nên thiếu tự nhiên và không chính xác. Hơn nữa, do quen với từ đơn âm tiết, người Việt cũng thường gặp khó khăn khi phát âm các từ có nhiều âm tiết, đặc biệt là những từ có âm trung như “vegetables” hay “scientific”.

Vai Trò Của Dấu Thanh và Ngữ Điệu Trong Giao Tiếp

Một điểm khác biệt quan trọng nữa là hệ thống ngữ âm của tiếng Việt có thêm các dấu thanh, bên cạnh nguyên âm và phụ âm, trong khi tiếng Anh thì không. Tiếng Việt sử dụng dấu thanh như một đơn vị ngữ âm có chức năng truyền tải các ý nghĩa khác nhau. Ví dụ: “ma” (thanh ngang), “má” (thanh sắc), “mạ” (thanh nặng), mỗi từ mang một nội dung nghĩa khác biệt rõ ràng. Ngược lại, ngữ điệu (intonation) trong tiếng Anh chủ yếu giúp thể hiện thái độ và ý định của người nói, chứ không làm thay đổi nghĩa cơ bản của từ. Chẳng hạn, trong câu “You like it.”, nếu nhấn mạnh vào “like”, câu sẽ là một câu khẳng định, nhưng nếu nhấn mạnh vào “it”, câu sẽ mang nghĩa nghi vấn hoặc thăm hỏi.

Biểu đồ so sánh sự khác biệt ngữ âm trong phát âm tiếng Anh và tiếng Việt

<>Xem Thêm Bài Viết:<>

Mối Quan Hệ Phức Tạp Giữa Chính Tả Và Phát Âm Tiếng Anh

Thứ ba, mối quan hệ giữa các chữ cái chính tả và cách đọc trong tiếng Anh và tiếng Việt cũng rất khác biệt. Đối với tiếng Việt, mỗi nguyên âm, phụ âm hay dấu thanh hầu như chỉ có một cách phát âm duy nhất, và bằng cách ghép các nguyên âm và phụ âm thành một từ có nghĩa, người học có thể đồng thời đọc được từ đó một cách tương đối dễ dàng.

Ngược lại, tiếng Anh có một lịch sử phát triển lâu đời và phức tạp, là sự pha trộn của nhiều hệ thống ngôn ngữ khác nhau. Do đó, một chữ cái có thể được đọc theo nhiều cách, và ngược lại, nhiều từ khác nhau lại có thể được đọc giống hệt nhau. Điều này buộc người học tiếng Anh phải tra từ điển và học theo phiên âm quốc tế IPA của mỗi từ, đồng thời cũng phải ghi nhớ cả mặt chữ và cách phát âm của chúng. Đây là một thách thức lớn đối với những người mới bắt đầu học phát âm tiếng Anh.

Minh họa các điểm khác biệt cơ bản trong cấu trúc ngôn ngữ tiếng Anh và tiếng Việt

Khám Phá Những Âm Vị Tương Đồng Giữa Phát Âm Tiếng Việt Và Tiếng Anh

Bên cạnh những điểm khác biệt, hệ thống nguyên âm và phụ âm của tiếng Anh và tiếng Việt cũng có những nét tương đồng đáng kể. Việc nắm vững những âm vị chung này sẽ là nền tảng vững chắc để người học cải thiện phát âm tiếng Anh một cách hiệu quả. Phiên âm sẽ được trình bày dựa trên bảng mẫu ngữ âm quốc tế IPA để cung cấp cái nhìn tổng quan nhất về cách phát âm của các chữ cái giữa hai ngôn ngữ.

Các Phụ Âm Đầu Giống Nhau Và Đặc Thù Khi Phát Âm

Tiếng Việt và tiếng Anh có chung các phụ âm đầu sau: /p b d k m n f v s z h l ɾ (r-flap, alveolar sound) và y/. Cần lưu ý rằng âm /ɾ/ (r-flap hay phụ âm chân răng) là một thuật ngữ ngữ âm học chỉ những phụ âm được phát âm bằng cách vỗ nhẹ lưỡi vào vị trí cứng ngay sau hai răng cửa phía trên. Âm này thường xuất hiện trong tiếng Anh Mỹ thông dụng khi chữ cái /t/ hoặc hai chữ cái /tt/ nằm giữa hai nguyên âm (ví dụ: “better” /bɛɾɚ/), và hoàn toàn khác với âm /ɹ/ (âm R chuẩn của tiếng Anh). Người học cần phân biệt rõ ràng hai âm này để tránh nhầm lẫn khi phát âm tiếng Anh chuẩn.

Mô tả vị trí lưỡi khi phát âm phụ âm chân răng trong tiếng Anh Mỹ

Bảng dưới đây cung cấp những chữ cái chính tả tương ứng với phiên âm của các phụ âm này, giúp người đọc hình dung được những nét tương đồng. (Tham khảo từ bài “Cross-Linguistic Analysis of Vietnamese and English with Implications for Vietnamese Language Acquisition and Maintenance in the United States” của Tang, 2007).

Âm	Tiếng Việt	Tiếng Anh
/p/	Pi-a-no	Person
/b/	Ba	But
/d/	Đang	Doll
/k/	Kim	Kite
/m/	Me	My
/n/	Nam	Nine
/f/	Phim	film
/v/	Vui	Van
/s/	Xinh	Sun
/z/	Run (phương ngữ Bắc)	Zebra
/h/	Hai	Hair
/l/	Leo	Love
/ɾ-flap/	Rung	Berry
/y/	Dai	Yard

Cần lưu ý rằng chữ ‘p’ và ‘k’ trong phụ âm đầu của tiếng Việt thường không được bật hơi, nên khi phát âm chúng sẽ nghe lần lượt như âm /b/ và /g/ trong tiếng Anh. Ngược lại, tiếng Anh bản xứ, âm /p/ và /k/ hầu như được đọc bật hơi, trừ một số trường hợp ngoại lệ như khi chúng nằm trong các cụm phụ âm như -sp (ví dụ: “spit”, “sport”, “spend”) và -spr (ví dụ: “spray”, “spring”) hoặc khi chúng là phụ âm cuối (ví dụ: “stop”, “mop”, “cop”). Đây là một điểm nhỏ nhưng quan trọng để cải thiện phát âm tiếng Anh chuẩn.

Phụ Âm Cuối Có Điểm Tương Đồng Nhưng Cần Lưu Ý Sự Bật Hơi

Ở cấp độ âm vị học, những âm tiết cuối mà tiếng Anh và tiếng Việt có điểm tương đồng bao gồm: /p, t, k, m, n, ŋ/. Tuy nhiên, các âm tắc như /p, t, k/ lại có một vài tiểu tiết phân biệt đáng kể. Trong tiếng Việt, ở vị trí phụ âm cuối, những phụ âm này thường không được bật hơi hay luồng hơi không được thoát ra mà bị nén. Trong khi đó, trong tiếng Anh, những âm này thường được bật ra, do đó chúng còn được gọi là “plosive sounds”.

Bảng dưới đây minh họa các chữ cái chính tả tương ứng với những âm tiết của các phụ âm cuối này.

Âm	Tiếng Việt	Tiếng Anh
/p/	hẹp	hop
/t/	mát	cat
/k/	cúc	cook
/m/	làm	lamb
/n/	sân	sun
/ŋ/	sông	song

Nhóm Nguyên Âm Đơn Chung Cần Luyện Tập

Tiếng Việt và tiếng Anh có chung 7 nguyên âm đơn, bao gồm: /i, æ, ɛ, ɔ, ɑ, ʊ, u/. Các chữ cái chính tả tương ứng với 7 nguyên âm đơn này sẽ được gạch chân trong các từ ví dụ dưới đây.

Biểu đồ nguyên âm tương đồng giữa hệ thống ngữ âm tiếng Việt và tiếng Anh

Bảng này có tham khảo từ: “Cross-Linguistic Analysis of Vietnamese and English with Implications for Vietnamese Language Acquisition and Maintenance in the United States” (Tang, 2007).

Nguyên Âm	Tiếng Việt	Tiếng Anh
/i/	mi	see
/æ/	bàn	pan
/ɛ/	mê	egg
/ɔ/	lo	ought
/ɑ/	mắt	cot
/ʊ/	hư	could
/u/	gu	clue

Đối với những phụ âm và nguyên âm giống nhau, người học cần nhận thức rằng các âm vị này có thể giống nhau ở vị trí và sự kết hợp giữa các cơ quan cấu âm (place of articulation). Tuy nhiên, vẫn sẽ có những sự khác biệt nhỏ về cách thức phát âm (manner of articulation) theo từng ngôn ngữ. Vì vậy, khi học, điều quan trọng là phải lắng nghe cách nói của người bản xứ để điều chỉnh và chuẩn hóa phát âm tiếng Anh một cách chính xác nhất.

Những Lỗi Phát Âm Tiếng Anh Phổ Biến Của Người Việt Và Cách Khắc Phục

Một trong những vấn đề lớn trong phát âm tiếng Anh người Việt là xu hướng thay thế những phụ âm đặc trưng của tiếng Anh bằng những phụ âm tiếng Việt quen thuộc, dẫn đến hiện tượng “Việt hóa” tiếng Anh. Điều này không chỉ làm giảm sự tự nhiên mà còn gây khó hiểu cho người nghe.

Nhầm Lẫn Giữa Các Phụ Âm Tiếng Anh Và Phụ Âm Tương Đồng Trong Tiếng Việt

Cặp phụ âm đầu tiên mà người Việt hay nhầm lẫn là âm /t̪/ trong chữ “túi” của tiếng Việt và âm /t/ trong chữ “to” của tiếng Anh. Đối với tiếng Việt, âm /t̪/ là âm hữu thanh chân răng (voiced alveolar), được đọc bằng cách đặt đầu lưỡi ngay sau hai răng cửa phía trên, răng mở hờ, sau đó rung thanh quản đồng thời hạ lưỡi về vị trí ban đầu. Trong khi đó, âm /t/ trong tiếng Anh là một âm vô thanh (không rung thanh quản), cũng được tạo ra bằng cách đưa đầu lưỡi chạm vào phần sau của hai răng cửa trên, nhưng hai hàm răng phải chạm vào nhau. Sau đó, luồng hơi được giải phóng đồng thời hạ lưỡi xuống và hai hàm răng mở. Việc phát âm chuẩn âm /t/ này là cần thiết để tránh nhầm lẫn.

Cặp phụ âm khác biệt thứ hai là âm /ɣ/ trong chữ “gà” tiếng Việt và âm /g/ trong chữ “go” tiếng Anh. Âm /ɣ/ trong tiếng Việt là một âm xát (fricative), được đọc bằng cách cong lưỡi lên và tạo ra một hơi liên tục thành tiếng /gờ/. Ngược lại, âm bật /g/ (plosive) trong tiếng Anh được tạo ra bằng cách chạm phần phía sau của lưỡi với ngạc mềm, hàm dưới mở nhẹ. Sau đó, đẩy hơi nhanh ra ngoài, rung thanh quản và đưa lưỡi về vị trí ban đầu. Sự khác biệt giữa âm xát và âm bật là điều cốt yếu để nâng cao phát âm tiếng Anh.

Sơ đồ đường hơi giọng và các cơ quan cấu âm trong việc phát âm tiếng Anh

Tiếp theo là cặp phụ âm khác nhau thứ ba, âm /t̪h/ trong chữ “thỏ” tiếng Việt và âm /θ/ trong chữ “thing” tiếng Anh. Âm /t̪h/ là một âm bật hơi vô thanh được hình thành bằng cách cắn nhẹ hai hàm răng vào lưỡi, sau đó bật hơi ra đồng thời đưa lưỡi về vị trí ban đầu. Âm /θ/ lại được phát âm bằng cách chỉ đặt đầu lưỡi qua khe nhỏ giữa răng cửa, thả lỏng lưỡi và đẩy nhẹ hơi liên tục ra ngoài mà không rung thanh quản (không có áp lực trong miệng hay bật hơi). Đây là một trong những âm khó nhất đối với phát âm tiếng Anh người Việt.

Hai phụ âm dễ nhầm lẫn thứ tư là phụ âm /c/ trong chữ “chơi” tiếng Việt và âm /tʃ/ trong chữ “chair” tiếng Anh. Trong khi âm /c/ là một âm bật hơi, thì âm /tʃ/ lại là một âm tắc xát, tức là không khí cũng sẽ được nén tương tự như âm /c/ nhưng thay vì được bật ra, lưỡi sẽ cong lại và chà sát luồng hơi đó với răng. Theo cách phát âm của người Việt, thay vì đọc đúng chữ “chair”, người học thường sẽ đọc thành chữ ‘che’ trong từ ‘che chở’ của tiếng Việt (Duong & Nu, 2009). Lỗi sai này cũng thường thấy ở các chữ khác như “cheese”, “chicken” và là một ví dụ rõ rệt của hiện tượng “Việt hóa” khi phát âm tiếng Anh.

Mô tả vị trí miệng và lưỡi khi phát âm các phụ âm tắc xát tiếng Anh

Bên cạnh đó, người Việt còn có xu hướng mắc lỗi thay thế những phụ âm phức tạp đặc trưng của tiếng Anh (không có trong tiếng Việt) bằng những phụ âm tương đồng giữa hai ngôn ngữ, gây khó hiểu cho người nghe hoặc bị hiểu lái sang một âm vị khác.

Một lỗi phổ biến khác là âm / ð/ trong chữ “this” của tiếng Anh thường bị phát âm sai thành âm /d/. Âm /d/ là một âm hữu thanh chân răng, với hai hàm răng đóng lại, đầu lưỡi chạm vào phần sau của hai răng cửa trên. Khi phát âm, người nói hạ nhẹ hàm dưới, hạ lưỡi xuống và phát âm /đờ/. Khác với đó, khi phát âm /ð/, đầu lưỡi không chạm vào phía sau hai răng cửa trên mà được đặt ở phía trước giữa các răng cửa của hàm trên và hàm dưới, tương tự như khi phát âm /θ/. Cần thả lỏng lưỡi và đẩy nhẹ hơi liên tục ra ngoài đồng thời rung dây thanh sao cho lưỡi phải rung để phân biệt rõ ràng với âm /θ/. Đây là một trong những điểm cần chú ý đặc biệt khi luyện phát âm tiếng Anh.

Ngoài ra, phụ âm là âm /ʃ/ trong chữ “shine” của tiếng Anh cũng thường bị phát âm không chính xác thành âm /s/. Âm /s/ là một âm vô thanh được phát âm bằng cách kéo nhẹ môi sang hai bên, đóng nhẹ hai hàm răng, lưỡi chạm nhẹ vào hai răng cửa bên dưới và đẩy không khí ra ngoài qua khe hở giữa hai hàm răng. Khác với đó, âm /ʃ/ là một âm lợi-vòm miệng (palatal-alveolar). Khi phát âm âm /ʃ/, cần chú ý phải cong môi về phía trước, hai hàm răng khép lại, cong phần giữa của lưỡi lên gần đỉnh vòm miệng và thoát hơi ra ngoài để không khí chà xát với răng. Việc nắm vững cách cấu âm này sẽ giúp cải thiện phát âm tiếng Anh đáng kể.

Cặp phụ âm dễ bị nhầm lẫn tiếp theo là âm /ɾ/ trong cả hai ngôn ngữ và âm /ɹ/ trong chữ “star” của tiếng Anh. Âm /ɾ/ là một âm chân răng được phát âm bằng cách đưa đầu lưỡi đặt vào phía sau của chân răng cửa trên, hai hàm răng hở. Sau đó, nhẹ nhàng bật hơi ra và đưa lưỡi về vị trí ban đầu. Trong khi đó, âm /ɹ/ trong tiếng Anh thường yêu cầu người nói cong môi thành hình tròn, phần giữa của lưỡi cong lên về phía vòm miệng và hai bên lưỡi có thể chạm vào phía hai bên răng của hàm trên. Khác với âm /ɾ/, phần đầu của lưỡi ở giữa miệng không chạm vào bất kỳ vị trí nào. Sau đó, người nói hạ đầu lưỡi và phát âm /ɹ/.

Cuối cùng, ta có phụ âm /Ʒ/ trong chữ “age” tiếng Anh hay được phát âm thành âm /z/ bởi những người học tiếng Việt. Nhiều người Việt Nam học tiếng Anh thường không đọc được âm /Ʒ/ do trong tiếng Việt không có các âm lợi-vòm miệng. Điểm khác biệt rõ nhất của hai ngữ âm này là vị trí của lưỡi. Trong khi âm /z/ là một phụ âm chân răng có đầu lưỡi chạm vào phía sau của chân răng cửa hàm dưới, thì âm /Ʒ/ lại là một âm lợi-vòm miệng, tức phần lưỡi sẽ cong lên gần vòm miệng và môi sẽ hơi cong về phía trước khi phát âm.

Trên đây là một số cặp phụ âm thường bị phát âm sai mà người Việt học tiếng Anh thường mắc phải. Dựa vào những mô tả chi tiết trên, người học có thể phần nào phân biệt được những phụ âm này, đồng thời hình dung được cách phát âm của từng ngữ âm đặc trưng đó để cải thiện phát âm tiếng Anh của mình.

Biểu đồ minh họa các âm tiếng Anh thường bị người Việt phát âm sai lệch

Ngoài ra, tiếng Anh còn có những phụ âm khác biệt hoàn toàn so với ngôn ngữ tiếng Việt như âm /ʤ/. Điểm khác biệt tiếp theo ở mức độ phụ âm được đề cập là tiếng Anh có các cụm phụ âm (là sự kết hợp giữa hai đến ba phụ âm đơn) mà không tồn tại trong tiếng Việt. Ví dụ phổ biến bao gồm các cụm s (s-cluster) như “sk”, “scr”, “sm”, “sn”, “str”; cụm r (r-cluster) như “br”, “cr”, “scr”, “dr”, “gr”; cụm l (l-cluster) như “bl”, “cl”, “fl”, “gl”; và cụm w (w-cluster) như “dw”, “sw”, “tw”, “qu”.

Do đó, người Việt cũng thường gặp khó khăn khi phát âm tiếng Anh và mắc phải lỗi giản lược hay xóa bỏ các thành phần trong cụm phụ âm. Ví dụ như cụm /scr-/ hay bị giản lược hóa thành /sr-/ hay cụm /str-/ dễ bị phát âm thành /sr-/ hay st-/.

Hơn nữa, số lượng phụ âm cuối của tiếng Anh phong phú hơn khá nhiều so với tiếng Việt. Trong khi tiếng Việt chỉ có 6 phụ âm cuối gồm 3 phụ âm mũi /m, n, ŋ/ và 3 phụ âm tắc không thoát hơi /p, k, t/, tiếng Anh có hàng loạt những âm tiết cuối thường được thoát hơi (âm gió) và cả các cụm phụ âm ở vị trí cuối phức tạp. Do phụ âm cuối của tiếng Việt hạn chế hơn rất nhiều, cộng với việc tiếng Việt hầu như không phát âm các âm cuối (kể cả những phụ âm bật hơi như /p, k, t/), khiến cho lỗi không phát âm phụ âm cuối hay phát âm sai các phụ âm cuối thoát hơi như “z”, “s”, “t”, “v”, “ð” và “ks”,… là một trong những lỗi sai rất phổ biến của người Việt khi học phát âm tiếng Anh. Ví dụ: phụ âm /ð/ trong từ “with” thường được phát âm thành âm /t/ như /wit/ thay vì đọc là /wið/.

Nguyên Âm Đặc Trưng Và Xu Hướng Việt Hóa

Ngoài những thách thức về phụ âm, tiếng Anh còn có ba nguyên âm đơn đặc trưng là /ɪ/, /ʌ/, /ǝ/, cùng với 5 nguyên âm đôi đặc trưng như /oʊ/, /aʊ/, /ai/, /oɪ/, /eɪ/. Thậm chí, tiếng Anh còn có sự kết hợp của ba đến bốn nguyên âm như /ieɪ/ trong từ “pronunciation”, /aɪæ/ trong từ “Diana”, hay /oʊeɪ/ trong từ “oasis”. Để đọc được các nguyên âm đôi và đa khác nhau này, người học cần phải đọc đúng các nguyên âm đơn trước.

Tương tự như thói quen xấu khi đọc phụ âm, người Việt cũng có xu hướng thay thế những nguyên âm đặc trưng trong tiếng Anh bằng các nguyên âm quen thuộc trong tiếng Việt, dẫn đến hiện tượng “Việt hóa” âm vị. Chẳng hạn, âm /ei/ thường bị đọc lái thành âm /ây/ hoặc âm /ê/, âm /əʊ/ thường bị đọc lái thành âm /ô/, và âm /ʌ/ thường bị đọc lái thành âm /ắ/.

Hình ảnh mô tả kỹ thuật phát âm nguyên âm tiếng Anh chuẩn xác

Ví dụ cụ thể: từ “clay” /kleɪ/ hay bị phát âm thành “clây”; từ “debate” /dɪˈbeɪt/ hay bị phát âm thành “đì-bết” hay “đì-bây”; từ “moment” /ˈməʊmənt/ hay bị phát âm thành “mô-mền”. Những lỗi này làm giảm đáng kể tính tự nhiên và chuẩn xác khi phát âm tiếng Anh.

Bí Quyết Cải Thiện Phát Âm Tiếng Anh Hiệu Quả Cho Người Việt

Để khắc phục lỗi phát âm tiếng Anh người Việt thường gặp, có nhiều phương pháp và bí quyết có thể áp dụng. Việc kiên trì luyện tập và áp dụng đúng kỹ thuật sẽ mang lại hiệu quả rõ rệt.

Phương Pháp Luyện Tập Cơ Bản Cho Người Mới Bắt Đầu

Gợi ý đầu tiên cho người mới bắt đầu học phát âm là cần lưu ý hơn về cách phát âm khi đọc và nói những câu dài. Hãy nói chậm lại và chuẩn hóa từng nguyên âm, phụ âm của mình ngay từ lúc bắt đầu để tránh hình thành những thói quen xấu khó sửa sau này. Một cách luyện tập hiệu quả có thể tham khảo là trước khi đọc một câu, người học có thể quan sát trước và gạch chân dưới các phụ âm cuối trong câu đó. Đối với các phụ âm mới lạ, cần tham khảo kỹ lưỡng vị trí và sự kết hợp của các cơ quan cấu âm (place of articulation) và cách thức phát âm (manner of articulation) của các phụ âm đó qua các mô tả chi tiết ở phía trên hoặc các bài đọc uy tín trên internet.

Tiếp theo, hãy đọc câu lên và chú ý phát âm những phụ âm cuối đó một cách rõ ràng và chính xác, đồng thời không thêm vào phụ âm cuối một cách bừa bãi. Ban đầu, việc làm này có thể hơi khó khăn, vấp váp hoặc cảm thấy thiếu tự nhiên, nhưng về lâu dài, bạn sẽ thấy phát âm tiếng Anh của mình chuẩn xác hơn rất nhiều. Sau đó, hãy tăng dần tốc độ, đồng thời chú ý hơn về ngữ điệu và nhấn âm trong câu.

Kỹ Thuật Luyện Tập Cho Phụ Âm Đôi Và Đa Âm Tiết

Đối với các phụ âm đôi hoặc phụ âm đa khác mà tiếng Việt không có, cần áp dụng kỹ thuật chia nhỏ để tập đọc. Hãy chia các phụ âm đó ra thành các phụ âm đơn để tập đọc từng thành phần nhỏ một cách riêng biệt. Sau khi đã nắm vững các âm đơn, bạn lần lượt thêm các thành phần vào theo thứ tự để tạo thành phụ âm đôi, sau đó thành phụ âm ba cho đến khi có thể đọc được cả cụm phụ âm đó một cách trôi chảy. Ví dụ: phụ âm “scr-” sẽ được chia thành ba âm tiết /s/, /k/ và /r/. Sau khi đã đọc được các phụ âm đơn, lần lượt ghép vào thành âm /sk/ và cuối cùng là âm /skr/. Phương pháp này giúp người học từng bước làm quen và thuần thục các âm phức tạp, vốn là một trong những trở ngại lớn đối với phát âm tiếng Anh người Việt.

Tầm Quan Trọng Của Việc Nghe Và Bắt Chước Người Bản Xứ

Để cải thiện phát âm tiếng Anh một cách toàn diện, việc hiểu sâu hơn về vị trí và sự kết hợp của các cơ quan cấu âm cũng như là cách thức phát âm của các phụ âm đặc trưng của tiếng Anh (ví dụ như các âm lợi-vòm miệng (palato-alveolar): /ʃ/, /ʒ/) là rất quan trọng. Điều này giúp bạn có thể phân biệt chúng với các phụ âm dễ bị nhầm lẫn trong tiếng Việt như /s/ và /z/, và tự đánh giá được cách phát âm của mình.

Cuối cùng, lắng nghe và bắt chước cách giao tiếp của người bản xứ (nếu có thể) cũng là một trong những chìa khóa giúp củng cố lại những kiến thức về ngữ âm đã được học và hoàn thiện hơn cách phát âm tiếng Anh của bạn. Hãy tìm kiếm các nguồn nghe chuẩn, đa dạng như podcast, phim ảnh, bản tin hoặc các bài giảng của người bản xứ, và cố gắng lặp lại từng câu, từng đoạn để luyện tập khẩu hình và ngữ điệu.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQs) Về Phát Âm Tiếng Anh Cho Người Việt

Tại sao người Việt thường gặp khó khăn khi phát âm tiếng Anh?
Người Việt gặp khó khăn do sự khác biệt cơ bản giữa tiếng Việt (ngôn ngữ đơn âm, có dấu thanh, quy tắc chính tả đơn giản) và tiếng Anh (ngôn ngữ đa âm, có trọng âm, ngữ điệu, và quy tắc chính tả phức tạp). Các âm vị, đặc biệt là phụ âm cuối, cụm phụ âm và một số nguyên âm đặc trưng của tiếng Anh không tồn tại trong tiếng Việt, dẫn đến xu hướng “Việt hóa” cách phát âm.
Lỗi nhấn trọng âm ảnh hưởng đến phát âm tiếng Anh như thế nào?
Lỗi nhấn trọng âm là một trong những vấn đề phổ biến nhất. Trong tiếng Anh, nhấn trọng âm sai có thể thay đổi hoàn toàn ý nghĩa của từ hoặc khiến người nghe khó hiểu. Ví dụ, “record” có thể là danh từ hoặc động từ tùy vào vị trí trọng âm. Việc không chú ý trọng âm khiến phát âm tiếng Anh của người Việt thiếu tự nhiên và không chính xác.
Làm thế nào để phân biệt và phát âm đúng các âm dễ nhầm lẫn như /t/ và /d/ với âm trong tiếng Việt?
Để phát âm đúng các âm như /t/ và /d/ (hay các cặp âm /θ/ – /t̪h/, /ʃ/ – /s/, /Ʒ/ – /z/), người học cần hiểu rõ về vị trí lưỡi, môi và cách thức tạo luồng hơi. Ví dụ, âm /t/ trong tiếng Anh thường có bật hơi nhẹ, trong khi /t̪/ tiếng Việt thì không. Với âm /θ/, lưỡi đặt giữa hai răng cửa và đẩy hơi nhẹ mà không rung thanh quản, khác hoàn toàn so với âm “th” trong tiếng Việt. Luyện tập khẩu hình và vị trí lưỡi chính xác là chìa khóa.
Tại sao việc phát âm phụ âm cuối lại quan trọng trong tiếng Anh?
Phát âm phụ âm cuối là cực kỳ quan trọng vì chúng mang thông tin ngữ pháp và giúp phân biệt các từ. Tiếng Việt có ít phụ âm cuối và thường không bật hơi các âm cuối, dẫn đến việc người Việt có xu hướng bỏ qua hoặc phát âm sai phụ âm cuối trong tiếng Anh (ví dụ: “wit” thay vì “with”). Việc bỏ qua âm cuối có thể gây hiểu nhầm hoặc khiến lời nói không rõ ràng.
Làm thế nào để luyện tập các cụm phụ âm (consonant clusters) hiệu quả?
Các cụm phụ âm như “str”, “skr”, “br” không có trong tiếng Việt. Phương pháp hiệu quả là chia nhỏ cụm phụ âm thành từng âm đơn lẻ, luyện tập từng âm một cho thành thục, sau đó ghép dần các âm lại. Ví dụ, với “scr-“, hãy luyện /s/, rồi /k/, rồi /r/, sau đó ghép thành /sk/ và cuối cùng là /skr/. Kiên trì luyện tập sẽ giúp lưỡi quen với các chuyển động phức tạp này.
Việc “Việt hóa” nguyên âm tiếng Anh là gì và cách khắc phục?
“Việt hóa” nguyên âm là khi người học tiếng Việt thay thế các nguyên âm đặc trưng của tiếng Anh bằng các nguyên âm quen thuộc trong tiếng Việt (ví dụ: /ei/ thành /ây/ hay /ê/). Để khắc phục, cần học kỹ các nguyên âm đơn tiếng Anh theo bảng IPA, nhận biết sự khác biệt về độ mở miệng, vị trí lưỡi. Sau đó, luyện tập các nguyên âm đôi và ba bằng cách nối các âm đơn lại một cách mượt mà, tránh ngắt quãng hay thay đổi thành âm tiếng Việt.
Ngoài việc luyện âm riêng lẻ, cần chú ý gì để phát âm tiếng Anh tự nhiên?
Ngoài việc luyện âm riêng lẻ, cần chú ý đến trọng âm từ, trọng âm câu, ngữ điệu và nối âm. Nghe và bắt chước người bản xứ là phương pháp hiệu quả nhất để nắm bắt ngữ điệu tự nhiên và cách nối âm của họ. Ghi âm giọng nói của mình và so sánh với người bản xứ cũng giúp bạn nhận ra lỗi và cải thiện.
Có nên học phát âm theo giọng Anh-Anh hay Anh-Mỹ?
Cả Anh-Anh (RP) và Anh-Mỹ (General American) đều là các giọng chuẩn. Điều quan trọng là chọn một giọng để tập trung vào và kiên định theo nó để tránh lẫn lộn. Đối với người Việt, việc lựa chọn giọng nào tùy thuộc vào mục tiêu học tập, tài liệu học và môi trường giao tiếp bạn dự định tiếp xúc.

Bài viết trên đã tổng hợp tương đối chi tiết về vị trí và sự kết hợp của những cơ quan cấu âm cũng như cách thức phát âm của những ngữ âm đặc trưng của tiếng Anh. Bằng cách luyện tập và quan sát cách tự phát âm tiếng Anh của những âm vị này hằng ngày, cũng như ứng dụng vào trong việc nói tiếng Anh, người đọc có thể cải thiện nhanh chóng kỹ năng Speaking của mình. Cùng với đó, bài viết cũng chỉ rõ được những mẫu lỗi sai hay mắc phải của người Việt học tiếng Anh để giúp bạn tránh biến chúng thành thói quen phát âm sai lệch, góp phần nâng cao trình độ tiếng Anh toàn diện tại Anh ngữ Oxford.

Reference list

“Affricate Consonant Sounds | the Sound of English.” TheSoundofEnglish, thesoundofenglish.org/affricates/.

Cao, Xuan Hao. Âm vị Học và Tuyến Tính: Suy Nghĩ về Các Định đề Của Âm vị Học Đương Đại. [Phonology and Linearity: Critique of Contemporary Phonology Postulations, 2nd Ed.]. Vietnam, National University Press, 2004.

Duong, Thi, and Nu. “Mistake or Vietnamese English.” VNU Journal of Science, Foreign Languages, vol. 25, 2009, pp. 41–50, repository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/57520/1/25.1.6.pdf

EnglishClub. “Phonemic Chart | Pronunciation | EnglishClub.” Englishclub.com, 2019, www.englishclub.com/pronunciation/phonemic-chart.htm

Presentation Player. “Practical Phonetics Consonants: Location and Method of Articulation Where and How Sounds Are Produced. – Ppt Download.”Slideplayer.com, SlidePlayer, slideplayer.com/slide/10534353/

Tang, Giang. “Comparative Analysis of Vietnamese and English with Ramifications for Vietnamese Language Acquisition and Retention in the United States.” ResearchGate, Journal of Southeast Asian American Education and Advancement, Jan. 2007, https://drive.google.com/file/d/19omj0m1eJiFNjbNmbe_TvOBunDiyZv-8/view

“The Vocal Tract.” Pronuncian: American English Pronunciation, pronuncian.com/the-vocal-tract