Mệnh Đề Phụ Thuộc: Hướng Dẫn Chi Tiết Ngữ Pháp Tiếng Anh - Anh ngữ Oxford

Trang Chủ / Tin tức / Mệnh Đề Phụ Thuộc: Hướng Dẫn Chi Tiết Ngữ Pháp Tiếng Anh

Trong hành trình chinh phục tiếng Anh, việc nắm vững các thành phần cấu tạo câu là vô cùng thiết yếu, và mệnh đề phụ thuộc chính là một trong những khối kiến thức nền tảng đó. Đây là một phần ngữ pháp quan trọng giúp bạn xây dựng những câu phức tạp, biểu đạt ý tưởng một cách rõ ràng và mạch lạc hơn. Việc hiểu và sử dụng thành thạo mệnh đề phụ thuộc không chỉ cải thiện khả năng viết mà còn nâng cao kỹ năng đọc hiểu văn bản tiếng Anh chuyên sâu.

Xem Nội Dung Bài Viết

Mệnh Đề Phụ Thuộc Là Gì? Định Nghĩa Và Đặc Điểm Cơ Bản

Mệnh đề phụ thuộc (hay còn gọi là dependent clause hoặc subordinate clause) là một nhóm từ chứa ít nhất một chủ ngữ (subject) và một vị ngữ (predicate), nhưng không thể đứng độc lập để tạo thành một câu có nghĩa hoàn chỉnh. Khác với mệnh đề độc lập, mệnh đề phụ thuộc luôn bắt đầu bằng một liên từ phụ thuộc (subordinator) hoặc một đại từ quan hệ (relative pronoun). Nếu đứng một mình, cấu trúc ngữ pháp này sẽ bị coi là một lỗi ngữ pháp nghiêm trọng, được gọi là sentence fragment (câu không hoàn chỉnh).

Một mệnh đề phụ thuộc được hình thành từ ba thành phần chính: liên từ hoặc đại từ quan hệ (thành phần bắt buộc), chủ ngữ (thành phần bắt buộc), và vị ngữ (bao gồm động từ chính cùng các thành phần bổ sung như tân ngữ, bổ ngữ, hoặc trạng ngữ). Chủ ngữ có thể là danh từ, đại từ, cụm danh từ, hoặc danh động từ. Vị ngữ sẽ chứa động từ (động từ thường hoặc động từ to-be) và các thành phần bổ nghĩa khác.

Ví dụ minh họa cấu trúc của một số mệnh đề phụ thuộc:

when the conference ended (khi hội nghị kết thúc) – Chủ ngữ: “the conference”, Vị ngữ: “ended”.
that she bought yesterday (mà cô ấy đã mua ngày hôm qua) – Chủ ngữ: “she”, Vị ngữ: “bought yesterday”.
because the internet was down (bởi vì mạng internet bị mất) – Chủ ngữ: “the internet”, Vị ngữ: “was down”.

Các ví dụ này cho thấy rõ rằng, dù có chủ ngữ và vị ngữ, những cụm từ này vẫn chưa truyền tải đủ thông tin để trở thành một câu hoàn chỉnh. Người đọc sẽ tự hỏi: “Điều gì xảy ra khi hội nghị kết thúc?”, “Ai đã mua cái gì ngày hôm qua?”, hay “Điều gì xảy ra bởi vì mạng internet bị mất?”. Để có ý nghĩa đầy đủ, mệnh đề phụ thuộc cần phải được kết hợp với một mệnh đề độc lập khác, tạo thành một câu phức.

+------------+-----------+--------------------------------------+
| Liên từ/Đại từ quan hệ | Chủ ngữ | Vị ngữ                              |
+------------+-----------+--------------------------------------+
| When       | the fire  | expanded                             |
| As         | she       | is the most skillful writer in the department |
| Because    | fossil fuel | causes pollution                     |
| If         | the pandemic | continues for another year          |
+------------+-----------+--------------------------------------+

Ví dụ cụ thể về cách kết hợp:

<>Xem Thêm Bài Viết:<>

If the pandemic continues for another year, many small businesses will face bankruptcy. (Nếu đại dịch tiếp tục kéo dài thêm một năm nữa, nhiều doanh nghiệp nhỏ sẽ phải đối mặt với tình trạng phá sản.)
Many small businesses will face bankruptcy if the pandemic continues for another year. (Nhiều doanh nghiệp nhỏ sẽ phải đối mặt với tình trạng phá sản nếu đại dịch tiếp tục kéo dài thêm một năm nữa.)

Trong ví dụ trên, phần in đậm là mệnh đề phụ thuộc, còn phần in nghiêng là mệnh đề độc lập. Sự kết hợp này giúp câu truyền tải một ý nghĩa hoàn chỉnh, rõ ràng. Khi mệnh đề phụ thuộc đứng trước mệnh đề độc lập, cần sử dụng dấu phẩy (,) để ngăn cách. Ngược lại, khi mệnh đề phụ thuộc đứng sau, không cần dùng dấu phẩy.

Tầm Quan Trọng Của Mệnh Đề Phụ Thuộc Trong Tiếng Anh

Việc hiểu và sử dụng mệnh đề phụ thuộc có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc nâng cao kỹ năng ngôn ngữ của người học. Khoảng 70% các câu phức trong tiếng Anh đều chứa ít nhất một mệnh đề phụ thuộc. Nắm vững chúng giúp người học:

Tạo câu phức tạp và đa dạng: Thay vì chỉ sử dụng các câu đơn giản, việc kết hợp mệnh đề phụ thuộc cho phép bạn diễn đạt các ý tưởng phức tạp, mối quan hệ nhân quả, thời gian, điều kiện, hoặc bổ sung thông tin chi tiết một cách tự nhiên và chính xác. Điều này đặc biệt hữu ích trong các bài viết học thuật hoặc giao tiếp chuyên nghiệp.
Nâng cao khả năng diễn đạt: Khi sử dụng đúng các loại mệnh đề phụ thuộc như mệnh đề trạng từ, mệnh đề tính từ hay mệnh đề danh từ, người học có thể làm cho văn phong của mình trở nên phong phú hơn, truyền tải sắc thái và ý nghĩa tinh tế hơn mà các câu đơn giản không thể làm được. Điều này giúp tránh việc lặp từ và làm cho câu văn trở nên uyển chuyển hơn.
Cải thiện kỹ năng đọc hiểu: Khi đọc các văn bản tiếng Anh, đặc biệt là các bài báo, sách hoặc tài liệu chuyên ngành, bạn sẽ thường xuyên bắt gặp các câu phức sử dụng mệnh đề phụ thuộc. Việc nhận diện và hiểu ý nghĩa của chúng giúp bạn nắm bắt nội dung cốt lõi của bài viết một cách chính xác, không bị nhầm lẫn về mối quan hệ giữa các ý tưởng.
Điểm cao hơn trong các kỳ thi chuẩn hóa: Trong các bài thi IELTS, TOEFL, hay SAT, khả năng viết câu phức và đa dạng cấu trúc ngữ pháp là một tiêu chí quan trọng để đánh giá năng lực ngôn ngữ. Việc thành thạo mệnh đề phụ thuộc sẽ giúp bạn đạt được điểm cao hơn trong phần thi viết và nói.

Các Loại Mệnh Đề Phụ Thuộc Phổ Biến

Trong tiếng Anh, có ba loại mệnh đề phụ thuộc chính, mỗi loại có chức năng và cách sử dụng riêng biệt. Việc phân biệt rõ ràng ba loại này là chìa khóa để sử dụng chúng một cách hiệu quả và chính xác.

Sơ đồ cấu trúc cơ bản của mệnh đề phụ thuộc trong ngữ pháp tiếng Anh

Mệnh Đề Trạng Từ (Adverb Clause)

Mệnh đề trạng từ là một loại mệnh đề phụ thuộc hoạt động như một trạng từ, cung cấp thêm thông tin về động từ, tính từ hoặc một trạng từ khác trong mệnh đề chính. Chúng thường trả lời các câu hỏi như khi nào, ở đâu, tại sao, bằng cách nào, trong điều kiện nào, hoặc mặc dù có điều gì. Mệnh đề này bắt đầu bằng một liên từ phụ thuộc (subordinator) như when, while, because, although, if, before, after, since, until, as soon as, wherever, v.v. Mệnh đề trạng từ có thể đứng trước hoặc sau mệnh đề độc lập.

Ví dụ minh họa chi tiết về mệnh đề trạng từ:

After the man received a phone call from his friend, he left home immediately. (Người đàn ông rời khỏi nhà ngay lập tức sau khi anh ấy nhận được điện thoại từ bạn của mình.) Ở đây, mệnh đề trạng từ “After the man received a phone call from his friend” bổ nghĩa cho động từ “left”, chỉ rõ thời điểm anh ta rời đi.
Animals are cute when they are young. (Động vật rất dễ thương khi chúng còn nhỏ.) Trong câu này, mệnh đề trạng từ “when they are young” bổ nghĩa cho tính từ “cute”, giải thích điều kiện để động vật dễ thương.
I usually work better when I have total privacy. (Tôi thường làm việc tốt hơn khi tôi có toàn quyền riêng tư.) Mệnh đề trạng từ “when I have total privacy” bổ nghĩa cho trạng từ “better”, chỉ điều kiện làm việc hiệu quả hơn.

Việc nắm vững các liên từ phụ thuộc là chìa khóa để nhận diện và sử dụng mệnh đề trạng từ. Các liên từ này giúp thiết lập mối quan hệ ý nghĩa giữa mệnh đề trạng từ và mệnh đề chính, bao gồm thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, điều kiện, mục đích, nhượng bộ và đối lập.

Mệnh Đề Tính Từ (Adjective Clause / Relative Clause)

Mệnh đề tính từ là một loại mệnh đề phụ thuộc có chức năng giống như một tính từ, tức là dùng để mô tả hoặc cung cấp thông tin chi tiết về một danh từ hoặc đại từ đứng trước nó trong mệnh đề chính. Mệnh đề tính từ thường bắt đầu bằng một đại từ quan hệ (who, whom, whose, which, that) hoặc một trạng từ quan hệ (when, where, why). Chúng luôn đi ngay sau danh từ hoặc đại từ mà chúng bổ nghĩa.

Ví dụ về cách mệnh đề tính từ hoạt động:

Staff members who didn’t attend the last meeting need to do so tomorrow. (Nhân viên, những người mà không tham gia cuộc họp lần trước, cần phải tham gia vào ngày mai.) Mệnh đề tính từ “who didn’t attend the last meeting” cung cấp thông tin cụ thể về “Staff members” (loại nhân viên nào).
Please tell me the place where you left your documents. (Xin hãy nói cho tôi biết nơi mà bạn đã để tài liệu.) Mệnh đề tính từ “where you left your documents” làm rõ ý nghĩa cho danh từ “place”.

Các đại từ và trạng từ quan hệ là cầu nối giữa mệnh đề tính từ và danh từ mà nó bổ nghĩa. Việc lựa chọn đúng đại từ/trạng từ quan hệ là rất quan trọng để đảm bảo ý nghĩa chính xác và ngữ pháp chuẩn xác.

Mệnh Đề Danh Từ (Noun Clause)

Mệnh đề danh từ là một loại mệnh đề phụ thuộc có chức năng như một danh từ. Điều này có nghĩa là nó có thể đảm nhận tất cả các vai trò mà một danh từ thông thường có thể đảm nhận trong câu, bao gồm làm chủ ngữ, tân ngữ trực tiếp, tân ngữ gián tiếp, tân ngữ của giới từ, danh từ vị ngữ (bổ ngữ chủ ngữ) hoặc bổ ngữ của tính từ. Mệnh đề danh từ thường bắt đầu bằng các từ như what, why, where, when, who, whom, whose, how, whether hoặc if, và đôi khi là that.

Ví dụ đa dạng về vai trò của mệnh đề danh từ:

What he needs to do now is to prepare carefully for his exam. (Cái mà anh ấy cần làm bây giờ là chuẩn bị cẩn thận cho kỳ thi của mình.) Ở đây, mệnh đề danh từ “What he needs to do now” đóng vai trò là chủ ngữ của câu.
Engineers knew why the machine malfunctioned. (Những kỹ sư đã biết tại sao cái máy bị lỗi.) Mệnh đề danh từ “why the machine malfunctioned” hoạt động như tân ngữ trực tiếp của động từ “knew”.
I will give whatever you propose my full support. (Tôi sẽ cho bất cứ điều gì bạn đề xuất sự ủng hộ hoàn toàn của tôi.) Trong câu này, “whatever you propose” là tân ngữ gián tiếp cho động từ “give”.
She can study with whomever she likes. (Cô ấy có thể học với bất kỳ ai mà cô ấy thích.) Mệnh đề danh từ này đứng sau giới từ “with” và làm tân ngữ cho giới từ.
Japan is where I want to go most. (Nhật Bản là nơi mà tôi muốn đi nhất.) “where I want to go most” làm danh từ vị ngữ, bổ sung ý nghĩa cho chủ ngữ “Japan” sau động từ liên kết “is”.
We were curious why Thomas decided to resign. (Chúng tôi tò mò về lý do mà Thomas quyết định từ chức.) Mệnh đề danh từ “why Thomas decided to resign” đóng vai trò là bổ ngữ cho tính từ “curious”.

Biểu đồ phân loại ba dạng mệnh đề phụ thuộc chính: trạng từ, tính từ, danh từ

Phân Biệt Mệnh Đề Phụ Thuộc Và Mệnh Đề Độc Lập

Việc nắm rõ sự khác biệt giữa mệnh đề phụ thuộc và mệnh đề độc lập là rất quan trọng để tránh các lỗi ngữ pháp cơ bản và xây dựng câu đúng.

Mệnh đề độc lập (independent clause) là một nhóm từ có đầy đủ chủ ngữ và vị ngữ, đồng thời truyền tải một ý nghĩa hoàn chỉnh, có thể đứng một mình như một câu độc lập. Ví dụ: She sings well. (Cô ấy hát hay.) hoặc The students are studying. (Các học sinh đang học bài.).

Ngược lại, mệnh đề phụ thuộc, dù cũng có chủ ngữ và vị ngữ, lại không thể tự đứng một mình vì chúng không mang ý nghĩa hoàn chỉnh. Chúng luôn cần một mệnh đề độc lập để bổ sung và hoàn thiện ý nghĩa. Sự khác biệt cốt lõi nằm ở “khả năng đứng độc lập” và sự hiện diện của liên từ/đại từ quan hệ ở đầu mệnh đề phụ thuộc.

Một cách đơn giản để phân biệt là kiểm tra xem cụm từ có bắt đầu bằng một liên từ phụ thuộc (when, because, although, if, that) hay đại từ quan hệ (who, which, that) hay không. Nếu có, đó thường là một mệnh đề phụ thuộc. Nếu không, và nó vẫn có đầy đủ ý nghĩa, thì đó là mệnh đề độc lập. Việc nắm vững nguyên tắc này giúp người học tránh lỗi sentence fragment (câu cụt) và run-on sentence (câu ghép sai) trong quá trình viết tiếng Anh.

Các Lỗi Thường Gặp Khi Sử Dụng Mệnh Đề Phụ Thuộc Và Cách Khắc Phục

Ngay cả những người học tiếng Anh lâu năm cũng đôi khi mắc phải lỗi khi sử dụng mệnh đề phụ thuộc. Việc nhận diện và khắc phục những lỗi này sẽ giúp bạn nâng cao đáng kể độ chính xác trong văn viết.

Một trong những lỗi phổ biến nhất là sentence fragment (câu không hoàn chỉnh). Lỗi này xảy ra khi một mệnh đề phụ thuộc bị viết như một câu độc lập. Ví dụ: Because I was tired. (Bởi vì tôi mệt mỏi.) Đây là một mệnh đề phụ thuộc và không thể đứng một mình. Để khắc phục, bạn cần thêm một mệnh đề độc lập: I went to bed early because I was tired. (Tôi đi ngủ sớm vì tôi mệt mỏi.)

Lỗi thứ hai là run-on sentence hoặc comma splice, khi hai mệnh đề độc lập bị nối với nhau sai cách, đôi khi bằng một dấu phẩy đơn độc hoặc không có dấu câu nào. Mặc dù không trực tiếp liên quan đến mệnh đề phụ thuộc, nhưng việc sử dụng mệnh đề phụ thuộc đúng cách lại là một giải pháp hiệu quả để kết nối ý tưởng mà không gây lỗi run-on. Thay vì viết hai câu độc lập riêng biệt, bạn có thể biến một trong số chúng thành mệnh đề phụ thuộc để tạo thành một câu phức hợp lý.

Cuối cùng, việc chọn sai liên từ hoặc đại từ quan hệ cũng là một lỗi thường gặp. Ví dụ, dùng which thay cho who khi nói về người, hoặc dùng when thay cho where khi nói về địa điểm. Để khắc phục, người học cần nắm vững ý nghĩa và chức năng của từng liên từ/đại từ quan hệ. Hãy luyện tập thường xuyên và đọc nhiều để làm quen với cách sử dụng chính xác trong các ngữ cảnh khác nhau.

Bí Quyết Nâng Cao Kỹ Năng Sử Dụng Mệnh Đề Phụ Thuộc

Để thành thạo việc sử dụng mệnh đề phụ thuộc trong tiếng Anh, bạn có thể áp dụng một số bí quyết thực tế sau đây. Việc luyện tập đều đặn và có phương pháp sẽ giúp bạn nắm vững cấu trúc ngữ pháp quan trọng này.

Đầu tiên, hãy đọc thật nhiều các văn bản tiếng Anh chính thống từ nhiều nguồn khác nhau như sách báo, tạp chí, truyện ngắn, và các bài viết học thuật. Khi đọc, hãy cố gắng nhận diện các mệnh đề phụ thuộc và xác định loại của chúng (trạng từ, tính từ, hay danh từ) cũng như vai trò của chúng trong câu. Việc tiếp xúc thường xuyên với các ví dụ thực tế sẽ giúp bạn hình thành “cảm giác” ngôn ngữ và nhận biết cấu trúc một cách tự nhiên hơn.

Thứ hai, hãy luyện viết câu phức bằng cách cố gắng kết hợp các ý tưởng đơn lẻ thành những câu có chứa mệnh đề phụ thuộc. Bắt đầu từ những câu đơn giản, sau đó thử thêm các thông tin chi tiết bằng cách sử dụng các liên từ phụ thuộc như because, although, if, when, hoặc đại từ quan hệ như who, which, that. Bạn có thể bắt đầu bằng việc chuyển đổi hai câu đơn có liên quan về ý nghĩa thành một câu phức. Ví dụ: The boy was happy. He received a new toy. Có thể chuyển thành: The boy was happy because he received a new toy. (Cậu bé vui vẻ vì đã nhận được một món đồ chơi mới.)

Cuối cùng, sử dụng các tài liệu ngữ pháp đáng tin cậy và làm bài tập chuyên sâu về mệnh đề phụ thuộc. Các bài tập điền từ, nối câu, hoặc viết lại câu sẽ giúp bạn củng cố kiến thức và phát hiện ra những điểm yếu cần cải thiện. Hãy thường xuyên ôn lại các bảng liên từ và đại từ quan hệ để ghi nhớ chức năng của từng từ. Đừng ngại mắc lỗi; mỗi lỗi sai là một cơ hội để học hỏi và tiến bộ.

Câu Hỏi Thường Gặp Về Mệnh Đề Phụ Thuộc (FAQs)

Mệnh đề phụ thuộc là gì và tại sao nó lại quan trọng?
Mệnh đề phụ thuộc là một nhóm từ có chủ ngữ và vị ngữ nhưng không thể đứng một mình như một câu hoàn chỉnh, vì nó bắt đầu bằng liên từ phụ thuộc hoặc đại từ quan hệ. Nó quan trọng vì giúp tạo ra các câu phức tạp, đa dạng và biểu đạt ý nghĩa rõ ràng, chi tiết hơn.
Làm thế nào để nhận biết một mệnh đề phụ thuộc trong câu?
Bạn có thể nhận biết một mệnh đề phụ thuộc bằng cách tìm kiếm một chủ ngữ và một vị ngữ, và quan trọng nhất, xem nó có bắt đầu bằng một liên từ phụ thuộc (when, because, if, although, etc.) hoặc một đại từ quan hệ (who, which, that, etc.) hay không. Nếu có và nó không thể đứng độc lập, đó là mệnh đề phụ thuộc.
Có bao nhiêu loại mệnh đề phụ thuộc chính?
Có ba loại mệnh đề phụ thuộc chính: mệnh đề trạng từ (adverb clause), mệnh đề tính từ (adjective clause/relative clause), và mệnh đề danh từ (noun clause).
Sự khác biệt cơ bản giữa mệnh đề trạng từ và mệnh đề tính từ là gì?
Mệnh đề trạng từ bổ nghĩa cho động từ, tính từ hoặc trạng từ khác trong mệnh đề chính, trả lời câu hỏi về thời gian, địa điểm, nguyên nhân, v.v. Mệnh đề tính từ bổ nghĩa cho danh từ hoặc đại từ, cung cấp thông tin chi tiết về đối tượng đó và thường đứng ngay sau danh từ/đại từ.
Mệnh đề danh từ có thể đóng vai trò gì trong câu?
Mệnh đề danh từ có thể đóng nhiều vai trò như một danh từ thông thường, bao gồm làm chủ ngữ, tân ngữ trực tiếp, tân ngữ gián tiếp, tân ngữ của giới từ, danh từ vị ngữ (bổ ngữ chủ ngữ) hoặc bổ ngữ của tính từ.
Khi nào thì cần dùng dấu phẩy với mệnh đề phụ thuộc?
Dấu phẩy được sử dụng để ngăn cách mệnh đề phụ thuộc khi nó đứng trước mệnh đề độc lập trong câu. Nếu mệnh đề phụ thuộc đứng sau mệnh đề độc lập, thường không cần dùng dấu phẩy.
Lỗi “sentence fragment” là gì và làm sao để tránh nó?
Lỗi “sentence fragment” xảy ra khi một mệnh đề phụ thuộc được viết như một câu hoàn chỉnh và đứng độc lập. Để tránh lỗi này, bạn phải luôn kết hợp mệnh đề phụ thuộc với một mệnh đề độc lập để tạo thành một câu có ý nghĩa trọn vẹn.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện và sâu sắc về mệnh đề phụ thuộc trong ngữ pháp tiếng Anh. Việc nắm vững cấu trúc ngữ pháp này sẽ là bước đệm vững chắc giúp bạn nâng cao khả năng sử dụng tiếng Anh một cách tự tin và hiệu quả hơn. Hãy tiếp tục luyện tập và khám phá thêm các khía cạnh khác của ngôn ngữ này cùng Anh ngữ Oxford nhé!